Özet
16 Mart 2019 tarihli ve 30716 sayılı Resmi Gazete ile kamu ihale mevzuatında bazı değişiklikler yapılarak; iş deneyim belgesi kullanılan ortağın geriye doğru bir yıl boyunca yarıdan fazla hisseye sahip olma şartının yanı sıra, aynı tüzel kişilikte temsil ve yönetime de yetkili olması şartının yönetmelik ve şartnamelere yansıtılması, doküman satış işlemlerinin kaldırılarak ihale dokümanının sadece EKAP üzerinden temin edilmesine ilişkin düzenlemeler, elektronik ihale ve elektronik eksiltme uygulamalarıyla ilgili olarak yönetmeliklerde bazı düzenlemeler, sözleşmeye davet aşamasında istenilen belgelerin sunulmak yerine “Sözleşme İmzalanmadan Önce Sunulacak Belgelerin Teyidine İlişkin Tablo”yu doldurmak suretiyle beyan edilebilmesi, ihalelerde vergi borcu olarak kabul edilecek unsurların kapsamından “harçlar”ın çıkarılması, mesleki yeterlik belgesi alma zorunluluğu bulunan işlerde ilgili belgelerden birine sahip olmayan kişileri çalıştıramayacağı ve hizmet alımı ihalelerinde sözleşmenin uygulanmasına ilişkin aykırılık sayı ve hallerinin ihale dokümanında açıkça belirlenmesine yönelik düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Bu makalede söz konusu değişiklikler ve bunların uygulamaya yansımaları anlatılmıştır.
Giriş
16 Mart 2019 tarihli ve 30716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, kamu ihale mevzuatında değişiklik yapan yönetmelik ve tebliğler ile;
- Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
- Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
- Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
- Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
- Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği
- Çerçeve Anlaşma İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
- İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik
- Kamu İhale Genel Tebliği
- İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’de
değişiklikler yapılmıştır.
Yapılan Mevzuat Değişiklikleri ve Bunların Uygulamaya Yansımaları
1. 18 Ocak 2019 tarih ve 30659 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7161 sayılı Kanunun 30’uncu maddesi ile 4734 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan değişiklikle “Bu belge sahiplerinin kuracakları veya ortak olacakları tüzel kişilerin ihaleye girebilmesinde en az bir yıldır tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip olması ve bu sürede bu Kanuna göre yapılacak ihalelere ilişkin sözleşmelerin yürütülmesi konusunda temsile ve yönetime yetkili olması, bu şartların her ihalede aranması ve teminat süresi sonuna kadar muhafaza edilmesi zorunludur.” ifadesi, ilan veya davet tarihi 18 Mart 2020 tarihi ve sonrasında olan ihalelerde geçerli olmak üzere eklenmişti.
Söz konusu değişiklik ile ihalelerde tüzel kişiliğin ortağına ait iş deneyim belgesinin kullanılması halinde, söz konusu ortağın geriye doğru bir yıl boyunca yarıdan fazla hisseye sahip olma şartının yanı sıra, aynı tüzel kişilikte temsil ve yönetime de yetkili olması ve bu durumun teminat süresi sonuna kadar muhafaza edilmesi şartı getirilmişti.
16 Mart 2019 tarihli değişiklik ile; ilan veya davet tarihi 18 Mart 2020 tarihi ve sonrasında olan ihalelerde geçerli olmak üzere, benzer düzenlemelerin yönetmelik ve şartnamelere de eklenmesi sağlanacaktır. Ayrıca, bu durumun, İhale Uygulama Yönetmeliklerine eklenen bir standart form (Ortaklık Tespit Belgesi) ile ihale aşamasında teklif kapsamında sunulması, ihale ve sözleşme sürecinde değişiklik olması halinde, bu durumun derhal idareye bildirileceği, her hakedişle birlikte aynı durumun devamlılığının korunduğunun “[Teklif kapsamında sunulan belgenin düzenleme tarihi yazılacaktır.] tarihli Ortaklık Tespit Belgesinde yer alan bilgilerde bugüne kadar değişiklik olmadığını ve ortağımıza ait iş deneyimini gösteren belgelerin tamamının, başka bir tüzel kişiye kullandırılmadığını taahhüt ederiz.” ifadesiyle birlikte idareye beyan edilmesi zorunlu hale getirilmiş oldu.
Ortaklık Tespit Belgesi; Ticaret sicili müdürlükleri veya meslek mensubu (serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir) tarafından “Ortağın Adı ve Soyadı / Ticaret Unvanı, Ortağın Temsil ve Yönetime İlişkin Bilgilerinin Yer Aldığı Ticaret Sicil Gazetesi Tarih ve Sayısı ile Ortağın Belgesinin Düzenlendiği Tarihteki Ortaklık Hisse Oranı” yazılarak düzenlendikten sonra iş deneyim belgesini kullanan tüzel kişinin temsilcisi ve iş deneyim belgesi sahibi tarafından da imzalanması gerekecektir.
Bu değişikliğe istinaden; 18 Mart 2020 tarihinden sonraki ihalelere katılmak isteyen ve iş deneyim kriterini ortağının iş deneyim belgesini kullanarak sağlamak isteyen tüzel kişilerin hak kaybına uğramamak için, belge sahibi ortağının “4734 sayılı Kanuna göre yapılacak ihalelere ilişkin sözleşmelerin yürütülmesi konusunda temsile ve yönetime yetkili” olduğu yönünde ticaret sicil gazetelerinde ivedilikle değişiklik yapmaları gerekiyor. Aksi halde ihalelere katılamayacaklar ve değişikliği yaptıkları tarihten itibaren ise en az bir yıl beklemek zorunda kalacaklardır.
2. 1 Haziran 2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere; Yönetmeliklerinin “İhale ve ön yeterlik dokümanının görülmesi, satın alınması ve EKAP üzerinden indirilmesi” başlıklı maddesi “İhale ve ön yeterlik dokümanının görülmesi ve EKAP üzerinden indirilmesi” olarak içeriğiyle birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
- İhale ve/veya ön yeterlik dokümanı, EKAP’ta ve idarenin ilanda belirtilen adresinde görülebilir. Ancak ihaleye katılabilmek için dokümanın EKAP üzerinden e-imza kullanılarak indirilmesi zorunludur. Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortaklardan herhangi birinin dokümanı e-imza kullanarak indirmesi yeterlidir.
- İlansız ihalelerde dokümanı sadece davet edilenler görebilir ve e-imza kullanarak indirebilir.
- EKAP’a kayıtlı olmayan gerçek ve tüzel kişiler adına, EKAP üzerinden ihale ve/veya ön yeterlik dokümanı indirilemez.
- Ortak girişimlerde, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişi ortakların tamamının EKAP’a kayıtlı olması gerekir.
- Dokümanın görülmesi ve e-imza kullanılarak indirilmesi için herhangi bir bedel talep edilemez.
1 Haziran 2019 tarihinden itibaren, ihale dokümanlarının basılı ortamda idarelerden ücret ödenerek satın alınması uygulaması kaldırılarak, dokümanların EKAP üzerinden e-imza ile indirilmesi zorunlu hale getirilmiş olacaktır. Bu sayede idareler, doküman satış işlemi gerçekleştirmeyecek (Ön Yeterlik/İhale Dokümanının Satın Alındığına İlişkin Form yürürlükten kaldırılacak) ve doküman satış bedeli tutanağı hazırlamak zorunda kalmayacaklardır. Aynı zamanda aday ve istekliler tüm dokümanlara ücretsiz erişim sağlayacaktır. Bununla birlikte daha önceki düzenlemede yer alan ihale dokümanı iadeli taahhütlü posta, acele posta veya kargo yoluyla satın alınabilmesi uygulaması da kaldırılacaktır.
Ortak girişimlerde, ortaklardan herhangi birinin dokümanı e-imza kullanarak indirmesi kuralı ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişi ortakların tamamının EKAP’a kayıtlı olması kuralı aynen muhafaza edilmiştir.
Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişiler açısından uygulamanın neler getirdiğini yorumlamak gerekirse; artık doküman satış işlemi kaldırılacağından ve idarelerce doküman satış işlemi gerçekleştirilmeyeceğinden dolayı, söz konusu düzenleme onları da kapsamaktadır. Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişiler, yanına EKAP’a kayıtlı Türk ortak (Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi veya Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişi) almadan tek başına ihaleye katılmak isterse dokümanı EKAP üzerinden indirmek zorunda kalacaklar ve EKAP üzerinden dokümanı indirmek için de mutlaka EKAP’a kayıt olmaları gerekecektir.
Ancak, aynı zorunluluk yanına EKAP’a kayıtlı Türk ortak (Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi veya Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişi) alan yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişiler için geçerli olmayacaktır. Çünkü ortak girişimlerde ortaklardan herhangi birinin dokümanı EKAP üzerinden indirmesi yeterlidir. Dolayısıyla, dokümanı EKAP üzerinden e-imza ile indiren bir Türk ortak (Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi veya Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişi) ile ihaleye katılan yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişiler EKAP’a kayıt olmak zorunda kalmayacaklardır.
EKAP’a kayıt olmak isteyen yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin Elektronik Kamu Alımları Platformuna (EKAP) kaydına ilişkin usul ve esaslar 13.11.2018 tarihli ve 2018/DK.D-357 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı ile belirlenmişti.
Düzenleme ile;
- Yabancı gerçek ve tüzel kişilerin ilgisine göre Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden alacakları yabancı kimlik numarası veya vergi dairesi başkanlıklarından alacakları potansiyel vergi kimlik numarası kullanılmak suretiyle kimlik doğrulaması yapılarak EKAP’a kaydedilebileceği,
- EKAP’a kayıt işleminin, bu kişilerin, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin 7 nci maddesinde belirtilen belgelerin kendi ülkelerindeki mevzuat uyarınca düzenlenmiş dengi olanlarını, ihale uygulama yönetmeliklerinin belgelerin sunuluş şekline ilişkin düzenlemelerine uygun olarak sunmaları suretiyle gerçekleştirileceği,
karara bağlanmıştı.
Ayrıca, 1 Haziran 2019 tarihinde yürürlüğe girecek olan düzenleme sayesinde, yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin tek başına katıldığı ihalelerde EKAP’a kayıtlı olmaları zorunlu olduğundan dolayı, bu isteklilere de tebligatlar artık EKAP üzerinden yapılabilecektir.
İlan yapılmayan pazarlık usulü ihalelerde; yani 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre gerçekleştirilen ihalelerde; idarelerce EKAP’tan “Doküman almaya ve teklif vermeye davet” tebligatı gönderilen gerçek/tüzel kişilerin, ihale dokümanını EKAP üzerinden e-imza ile indirebilmeleri sağlanmıştır. Söz konusu uygulama 13.12.2018 tarihinden itibaren EKAP üzerinden zaten gerçekleştirilmekteydi ancak, bu düzenleme ile yönetmelik ve şartnamelere eklenmiş oldu.
Yine, yönetmeliklerin ve idari şartnamelerin “Bildirim ve tebligat esasları” başlıklı maddelerinde yer alan “Aday, istekli ve istekli olabilecekler tarafından idare ile yapılacak yazışmalarda elektronik ortam ve faks kullanılamaz.” ifadesi “Aday, istekli ve istekli olabilecekler tarafından idare ile yapılacak yazışmalarda, EKAP dışında elektronik ortam ve faks kullanılamaz.” şeklinde değiştirilmiştir. Söz konusu düzenleme ile 1 Haziran 2019 tarihinden itibaren aday, istekli ve istekli olabilecekler idare ile yapacakları yazışmalarda EKAP’ı kullanabileceklerdir.
3. Elektronik ihale ve elektronik eksiltme uygulamalarıyla ilgili olarak yönetmeliklerde bazı düzenlemeler gerçekleştirildi.
a) Elektronik ihaleyle ilgili olarak;
- Elektronik ihalelerde, tekliflerin değerlendirilmesinin ardından geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen tekliflerin sahiplerine, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınmayan geçici teminat mektupları ile beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlara ilişkin tevsik edici belgeleri ve bunların eklerini, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunmaları için iki iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmekteydi.
Söz konusu düzenlemedeki “iki iş günüden az olmamak üzere” ifadesi kaldırılarak makul bir süre verilmesi uygulamasına geçilmiş oldu. Dolayısıyla idareler, bu belgelerin talebine ilişkin olarak istenilen belgelerin çeşidi ve sayısı ile isteklinin adresi gibi durumları değerlendirerek ve ayrıca numune/demonstrasyon talepleri çerçevesinde makul bir süre belirleyeceklerdir.
- “Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınmayan geçici teminat mektubunu idarenin talebi üzerine sunmayan ya da …………… fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla gerçeğe aykırı beyanda bulunan istekliler hakkında, Kanunun 17 nci maddesi uyarınca işlem yapılır.” ifadesindeki atıfta bulunulan fıkra (“İstekliler tarafından beyan edilen bilgiler ile sorgulama sonucu edinilen bilgiler, bu bilgileri tevsik etmek amacıyla sunulan belgeler ya da geçici teminat mektubu arasında farklılık bulunması durumunda; ihalede öngörülen şartların sağlanması kaydıyla tekliflerin geçerliliği etkilenmez.”) haricindeki gerçeğe aykırı beyanda bulunmak yani teklifin geçerliliğini etkileyen farklılıkların yasaklamayı gerektirip gerektirmediği uygulamada çeşitli ihtilaflara yol açmakta, düzenlemede yer alan gerçeğe aykırı beyanın kapsamı tam olarak anlaşılamamaktaydı.
Söz konusu düzenlemede yer alan “ya da …………… fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla gerçeğe aykırı beyanda bulunan” ifadesi kaldırılarak yasaklamanın kapsamında sadece Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınmayan geçici teminat mektubunu idarenin talebi üzerine sunmayan istekliler kalmış ve idareleri çıkmaza sokan ihtilaflı durum giderilmiştir.
b) Elektronik eksilmeyle ilgili olarak;
- Elektronik eksiltme yapılan ihalelerde “Davet yapılmadan önce isteklilere değerlendirme dışı bırakılan teklifler ve gerekçeleri bildirilir.” ifadesi “Davet edilmeyecek isteklilere ise davet edilmeme gerekçeleri elektronik eksiltme başlamadan önce bildirilir.” şeklinde değiştirildi.
Düzenlemenin önceki halinde; yeterli olan isteklileri elektronik eksiltmeye davet etmeden önce, ihaleye katılan bütün isteklilere elenen isteklilerin kimler olduğu ve bu isteklilerin neden değerlendirme dışı bırakıldığının bildirilmesi gerekmekteydi. Ancak bu durum mevzuattaki diğer ifadelerden biri olan “Ancak elektronik eksiltme süresince isteklilerin kimlikleri açıklanmaz.” ifadesi ile çelişmekteydi. Söz konusu düzenleme ile bu çelişik durum ortadan kaldırılmış ve sadece davet edilmeyen isteklilere, neden davet edilmedikleri yani değerlendirme dışı bırakıldıklarının gerekçeleri eksilmeden önce bildirilmesi uygulamasına geçilmiş oldu.
- Yönetmeliklere “Birden fazla kalemden oluşan ihalelerde/kısımlarda eksiltme kalem fiyatları üzerinden yapılır ve eksiltilmiş kalem fiyatlarının toplamı, eksiltilmiş teklif olarak verilir.” cümlesi eklendi. Söz konusu düzenleme ile birim fiyatlı ihalelerde, birim fiyatlar üzerinden indirim yapılmak suretiyle indirilmiş toplam fiyata ulaşılacağı ifade edilmiş oldu.
- Yönetmeliklerde “Fiyat veya fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden elektronik eksiltme yapılması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyet, elektronik eksiltme tamamlandıktan sonra açıklanır” ifadesi yer almakta, ancak idari şartnamelerde “istekliler, teklif fiyatları ve eksiltmeye konu fiyat dışı unsurların değerleri yaklaşık maliyet ile birlikte, elektronik eksiltme tamamlandıktan sonra açıklanır.” şeklinde ifadesi bulunmaktaydı. Dolayısıyla “yaklaşık maliyet, elektronik eksiltme tamamlandıktan sonra açıklanır” ifade değiştirilerek idari şartnamelerdeki ifadelerle benzer hale getirilmiş oldu.
Yine aynı ifadenin devamı olarak “Tekliflerin açıldığı oturumda düzenlenen tutanaklardan ise yalnızca Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağının istekli isimleri belirtilmeyecek şekilde hazırlanan ve ihale komisyonu başkanınca onaylanan suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilir.” ifadesi eklenerek ilk oturumdaki belirsizlik bir parça giderilmiş oldu.
- Geçerli tekliflerde değişiklik olması halinde eksiltme yenileniyordu. Ancak geçerli tekliflerde değişlik olması, ya eksiltmeye davet edilmesi gerekenlerin isteklilerin sayısı artması ya da azalması şeklinde ortaya çıkabilmekteydi. “Eksiltmeye yeni bir isteklinin katılmasına yol açacak şekilde” düzenlemesi eklenerek eksiltmenin yenilenmesi, istekli sayısının artması şekline bağlanmış oldu.
4. Sözleşme imzalama süreçlerinin basitleştirilmesi kapsamında, sözleşme imzalamaya davet edilen istekli, sözleşme imzalamadan önce kendisinden istenilen belgelerden, EKAP üzerinden veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden teyidi yapılabilenleri basılı ortamda idareye sunmak yerine Sözleşme İmzalanmadan Önce Sunulacak Belgelerin Teyidine İlişkin Tabloyu doldurmak suretiyle beyan edebilecektir.
İdareler; 4734 sayılı Kanun, ikincil mevzuat düzenlemeleri ve ihale dokümanını esas alarak, isteklilerin sözleşme imzalamadan önce sunması gereken belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden teyit edilebilen her bir belge için ayrı satır açmak suretiyle hazırlayacakları Sözleşme İmzalanmadan Önce Sunulacak Belgelerin Teyidine İlişkin Tabloyu sözleşmeye davet formunun ekinde göndereceklerdir.
Bu tablonun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için, ortak girişimlerim katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.
Bu tabloda teyit bilgisi belirtilen belgeler sözleşme imzalanmadan önce ayrıca sunulmayacaktır.
İhale aşamasındaki benzer uygulama Sunulmayacak Belgeler Tablosu marifetiyle yerine getirilmektedir. 19 Temmuz 2018 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile; Aday veya istekliler, ihalelerde katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin istenilen belgelerden, EKAP veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılabilenleri, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla başvuru veya teklif zarfında sunmayabiliyorlar.
5. İhalelerde vergi borcu olarak kabul edilecek unsurların kapsamından “harçlar” çıkarıldı.
06.02.2018 tarih ve 30324 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”in 1 inci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 17.4.1 inci maddesine “harçlar” ibaresi de eklenmiş ve vergi borcu olarak kabul edilecek vergi türleri yeniden belirlenmişti.
Ancak, anılan Tebliğ değişikliği ile ilgili olarak açılan davada Danıştay 13. Dairesi tarafından “harçlar” ibaresinin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş olup, bu hususa ilişkin olarak Kamu İhale Kurulu tarafından 09.01.2019 tarihli ve 2019/DK.D-9 sayılı Kurul kararı alınmıştı.
Anılan karar uyarınca Kamu İhale Genel Tebliğinin 17.4.1 inci maddesi kapsamında isteklinin vergi borcunun hesabında “harçlar” dikkate alınmayacak olup, idarelerce yapılacak işlemlerde söz konusu Kurul kararına göre işlem tesis edilmesi gerektiği Kamu İhale Kurumu tarafından ilan edilmişti.
Bu düzenlemeye uygun olarak “harçlar” ifadesi Kamu İhale Genel Tebliği’nden çıkartılmış oldu.
6. Yapım işleri ve hizmet alımlarında, yüklenicinin ilgili mevzuatı uyarınca mesleki yeterlik belgesi alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde 5544 sayılı Kanunda belirtilen ilgili belgelerden birine sahip olmayan kişileri çalıştıramayacağı hükme bağlandı.
“Yüklenici, ilgili mevzuatı uyarınca mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenleri çalıştıramaz.” ifadesi zaten mevzuatta yer almaktaydı. Söz konusu düzenleme ile mesleki yeterlik belgesi alma zorunluluğu bulunan işlerde belge sahibi olmayan kişilerin çalıştırılamayacağı da düzenlenmiş oldu.
7. Hizmet alımı ihalelerinde sözleşmenin uygulanmasına ilişkin aykırılık sayı ve hallerinin ihale dokümanında açıkça belirlenmesine yönelik düzenlemeler yapıldı.