Bu makalemizde Restorasyon İşlerinde İş Artışı ve Eksilişi (Mukayeseli Keşif) Yapılması konusunu yürürlükte bulunan iki yönetmelik çerçevesinde ele alacağız.
Restorasyon konusu yapım işleri ihalelerinde 2023 yılı itibariyle, Kültür Bakanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün kendi idarelerine ait olmak üzere iki adet ihale yönetmeliği bulunmaktadır. Bunlar;
Bu sebeple uygulama sırasında ortaya çıkan iş artış ve eksilişleri ile ilgili süreci yönetebilmek için söz konusu işin hangi yönetmelik ile ihale edildiğine bakılması gerekmektedir. İş artış ve eksilişi konusu, Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesi ve Vakıf Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesi’nin 21’inci Maddesinde ele alınmıştır.
1. İş Artışı
Restorasyon uygulamalarında işin yapılması sırasında daha önceden öngörülemeyen durumlar sebebiyle ortaya çıkan yeni imalatlar veya imalatlarda meydana gelen değişiklikler ve bunlara bağlı olarak metrajlarda oluşan artışlar sebebiyle iş artışı ortaya çıkmaktadır.
İş artışının zorunlu olduğu hallerde, söz konusu işlerin;
- Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
- Asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,
gerekmektedir.
İş artışının meydana geldiği durumlarda ortaya çıkacak yeni ihale bedelinin tespiti için mukayeseli keşif hazırlanmalıdır. Mukayeseli keşfin hazırlanması sırasında; sonradan ortaya çıkan ilave işler ile metrajlarda meydana gelen artış ve eksilişler hesap edilerek hazırlanan keşfe konulmalıdır. İş artışı alındıktan sonra ortaya çıkan ilave işler olması halinde 2. Mukayeseli Keşif yapılabilir. Bu durumda2. İş artışının şartnamede belirtilen oranları geçmemesi ve iş artışına sebep olan imalatların açıklanabilir olması gerekmektedir.
Mukayeseli keşif artışlarının hangi oranda olabileceği konusunda iki yönetmelik arasında farklılık bulunmaktadır.
1. Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesi’nde bu oran sözleşme bedelinin % 50’sine kadar uygulanmaktadır. İşin bu şartlar dâhilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.
2. Vakıf Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesinde ise bu oran; ilk sözleşme bedelinin;
a) %20 sini aşmamak üzere harcama yetkilisinin,
b) %50 sini aşmamak üzere Genel Müdürün,
c) %100 ünü aşmamak üzere Bakanın,
Onayı ile bir defada veya birden fazla sayıda iş artışı yapılabilir ve bu artışlarla iş tamamlanır. İşin, %20 iş artışı ile tamamlanamayacağının tespiti halinde (b) bendi hükmü, (b) bendine göre tamamlanamayacağının tespiti halinde (c) bendi hükmüne göre işlem tesis edilir, (c) bendindeki artış ile de tamamlanamayacağının tespit edilmesi durumunda artış yapılmaksızın iş harcama yetkilisi tarafından Genel Müdürün uygun görüşü alınarak genel hükümlere göre tasfiye edilir. İşin tasfiye edilmesi durumunda yüklenici, işin kalan kısmının ilk sözleşme bedeli tutarındaki, yapılması mümkün ve zorunlu olan işlerin, idarece uygun görülen kısımlarını ihale dokümanları ile işe ait sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmek zorundadır.
2. İş Azalışı
Restorasyon uygulamalarında, işin yapılması sırasında imalatlarda meydana gelen değişiklikler sebebiyle restorasyon projesinin değişmesi sonucunda söz konusu iş ilk ihale bedelinden daha düşük bedelle tamamlanabilir.
İş eksilişi konusunda, iki yönetmelik arasında farklılık bulunmaktadır.
1. Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesi’ne göre; sözleşme bedelinin %50’inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 50’si ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5’i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.
2. Vakıf Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesine göre; sözleşme bedelinin %80’inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi tamamlamak zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin %80’i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının %5’i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.