Analiz Çeşitleri, Analizden Fiyat Hesaplama ve Birim Fiyat Tespiti

Bu yazımızda imalat analiz çeşitleri ve hazırlanmaları ile ilgili bilgi ve tecrübelerimizi sizlerle paylaşacağız.

İnşaat işlerinde imalat analizi hazırlamak gerek kamu gerekse özel sektörde herkesin uzak durduğu ve pek bulaşmak istemediği bir konu olmuştur. Özel sektörde bu işler sonuç odaklı gerçekleştirdiğinden süreç nispeten daha kolay yürütülürken kamuda süreç daha farklı bir yapıya bürünmektedir. Bu nedenle yazımızda ağırlıklı olarak kamu kurum ve kuruluşlarındaki imalat ve analiz oluşturulması ve fiyat tespiti sürecine yönelik bir anlatım gerçekleştireceğiz.

I. Analiz Çeşitleri

İnşaat işlerinde imalatı oluşturan rayiçleri ve miktarlarını (malzeme, işçilik, makine, alt analiz vb.) gösteren detay tablolara analiz denir. Yapım işlerinde gerçekleştirilen imalat türüne göre farklı analiz tipleri bulunmaktadır. Bunlar;

1. İnşaat Analizi
2. Makine ve Elektrik Analizi (Tesisat Analizi)
3. Alt Analiz (Yardımcı Analiz) ve Makine Analizi
4. Paçal Analiz
5. Nakliye Analizi

II. Analizden Fiyat Hesaplama

Kamu İnşaat sözleşmelerinde özel analiz olarak bilinen bu konu her zaman sıkıntılı bir süreç olmuştur. Sözleşme taraflarının çoğu zaman anlaşamadıkları bir konu olan özel analizler gerek kurum içi gerekse kurum dışı denetim organları tarafından yapılan incelemelerde bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır.

İhale süreci (Ödenek temini, ilan süreleri, ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler, sınır değer hesabı vb.) belirleyeceğimiz yaklaşık maliyete göre şekilleneceği için yaklaşık maliyetimizi doğru hesaplayabilmemiz ve dolayısıyla kullandığımız özel imalatların fiyatlarını doğru belirlememiz gerekir. Hakediş aşamasında sözleşmemizde olmayıp da sonradan eklenen imalatlar için fiyat belirlemesi daha bir önem arz etmektedir. Çünkü bu aşamada belirleyeceğimiz fiyat ödemeye esas fiyat olacaktır.

Yaklaşık Maliyet sürecinde veya sözleşme kapsamında ihtiyaç duyduğunuz bir imalat kalemi resmi idareler tarafından yayınlanan birim fiyat kitaplarında bulunmuyorsa bu durumda özel analiz yapılma ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.

Özel bir analiz oluştururken karşımıza çıkacak en temel soru analizin içerisinde bulunan bileşenleri (rayiçler ve alt analizler) ve miktarlarını belirlemek olacaktır.  Özel imalatları resmi idareler tarafından yayınlanmış rayiç ve alt analizlerle piyasa fiyat araştırması yaparak belirleyeceğimiz rayiç fiyatlarıyla oluşturabiliriz.

Yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin nasıl tespit edileceği “Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin” 10. Maddesinde belirtilmiştir. Yazımızda analizden birim fiyat tespiti ve bu süreçte dikkat edilmesi gereken noktalardan bahsedeceğiz.

1. Kullanımdan kaldırılmış bir analizin güncel birim fiyat tespiti nasıl yapılmalı
2. İhtiyaçlarımızı karşılayan bir analizin olmaması halinde birim fiyat tespiti nasıl yapılmalı

III. Yaklaşık Maliyet ve Hakediş Sürecinde Birim Fiyat Tespiti

Yapım, hizmet ve mal alımlarında imalatların yada malzemelerin bir birimi (m², m³, Adet, kg, Ton vb.) için belirlenen fiyata Birim Fiyat denir. Kamu kurum ve kuruluşları tarafında gerçekleştirilen yapım işlerinde özellikle maliyetlerinin belirlenmesine temel teşkil eden bu fiyatlar ilgili resmi kurumlar tarafından yıllık olarak yayınlanır.

Yaşanan teknolojik değişimler inşaat sektöründe kullanılan malzeme ve üretim tekniklerinde de değişikliklere yol açmaktadır. Yaşanan teknolojik gelişimlere paralel olarak birim fiyatlar her yıl yenilenmekte, güncelliğini kaybetmiş imalatlar kaldırılarak değişen şartlara uygun yeni imalatlar yayınlanmaktadır. Yapılacak imalatın niteliğine ve değişen üretim şartlarına bağlı olarak resmi idareler tarafından yayınlanan birim fiyatlar uygulamada yetersiz kalabilmektedir.

1. Yaklaşık Maliyet Sürecinden Yeni Fiyat Tespiti
2. Hakediş Sürecinde Yeni Fiyat Tespiti
3. Odalardan Alınacak Rayiç Fiyatları

Bu yazımızda kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilen yapım işleri ihalelerinde karşılaştıkları imalat ve analiz oluşturulması ile fiyat tespiti sürecine yönelik detayları ve bu süreçte dikkat edilmesi gereken noktaları anlattık. Analiz çeşitleri, analizden fiyat hesaplama ve birim fiyat tespitine yönelik uygulama esaslarını mevzuat dayanakları ile birlikte açıkladık.