Ulusal ve küresel düzeyde yaşanan olumsuz ekonomik ortamın devam etmesinden dolayı “4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun Geçici 6’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar” kısmında değişiklik yapılarak kamuya iş yapan yüklenici firmaların olumsuz ekonomik koşullardan en az şekilde etkilenmesi ve işlerin tamamlanabilmesi için yasal düzenleme yapıldı ve artırımlı fiyat farkı ödenmesine karar verildi.
Bu yasal düzenleme ile kamuya iş yapan yüklenici firmalara 01.01.2022-31.03.2022 döneminde yapılan imalatlar için ek fiyat farkı ödemesi, 01.01.2022-31.12.2023 döneminde yapılan ve yapılacak imalatlar içinse artırımlı fiyat farkı ödemesi yapılması hakkı tanındı.
AMP Yazılım Arge departmanı olarak ilgili düzenlemeleri detaylı bir şekilde analiz ettik. Bu makale çalışmasında artırımlı fiyat farkı hesabının nasıl yapılması gerektiğini somut örnekler üzerinden anlatacağız.
Ek Fiyat Farkı Hesabı
Daha önce yayımlamış olduğumuz “Ek Fiyat Farkı Hesabı Nedir ve Ek Fiyat Farkı Nasıl Hesaplanır?” isimli makale çalışmasında, ek fiyat farkı hesabının nasıl yapılması gerektiğini tüm detayları ile anlatmıştık.
İlgili makale 2022/5203 sayılı Cumhurbaşkanı Kararına uygun olarak hazırlandığından 01.07.2021-31.12.2021 (1.Ek Fiyat Farkı) dönemi için ek fiyat farkı hesabı yapılması gerektiğini belirtmiştik. Devam eden süreçte 2022/5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı yayımlanarak 01.01.2022-31.03.2022 (2.Ek Fiyat Farkı) dönemi için de ek fiyat farkı ödemesi yapılmasının önü açıldı.
Ek Fiyat Farkı Hesabı Nedir ve Ek Fiyat Farkı Nasıl Hesaplanır? isimli makale çalışmasında belirtilen usul ve esaslar 2. ek fiyat farkı için de aynen geçerlidir.
1. ve 2. ek fiyat farkı hesapları arasında hesap yapılan tarih aralığının farklı olması dışında herhangi bir farklılık bulunmamaktadır, bundan dolayı da bu makale çalışmasında ek fiyat farkı hesabına yer verilmedi.
Artırımlı Fiyat Farkı Hesabı Nasıl Yapılmalı?
Yapılan mevzuat değişikliği kapsamında yapım, hizmet ve mal alımı işleri için 01.01.2022-31.12.2023 tarih aralığında gerçekleştirilmiş imalatlar için ödenek takibi yapılarak artırımlı fiyat farkı hesabı yapılır.
Hangi İşler İçin Artırımlı Fiyat Farkı Hesabı Yapılabilir?
- İhale tarihi 01.04.2021 tarihinden küçük olan işler,
- Süre uzatımları dahil iş bitim tarihi 01.01.2022 tarihine eşit veya büyük olan işler,
- 01.01.2022-31.12.2023 tarih aralığında imalat yapılan işler,
Sözleşmesindeki fiyat farkı ödeme durumuna bakılmaksızın yukarıda belirtilen şartları sağlayan işler için artırımlı fiyat farkı hesabı yapılır.
Bu makale çalışmasında yapım işleri için artırımlı fiyat farkı hesabını örnekler üzerinden anlattık. Hizmet ve mal alımı işleri için de yukarıda belirtilen koşullar sağlandıktan sonra 2022/5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında hizmet ve mal alımları için belirtilen formüller ile hesap yapılması gerekiyor.
Sözleşmesine göre fiyat farkı ödemesi yapılmayan, fiyat farkı ödemesi genel endeks üzerinden yapılan ve fiyat farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden yapılan işler için artırımlı fiyat farkı hesabını aynı örnekler üzerinden inceleyeceğiz.
1) Sözleşmesinde Fiyat Farkı Ödemesi Bulunmayan İşler İçin Artırımlı Fiyat Farkı Hesabı
İhale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına dair hüküm bulunmayan yapım işlerinde artırımlı fiyat farkı tutarı aşağıdaki formül ve bağıntılar üzerinden hesaplanır.
Fd = AnxDx(Pn-1)
Pn = Gn / G0
D: 01.01.2022-31.12.2022 tarihleri arasında 0,25
01.01.2023-31.12.2023 tarihleri arasında 0,15 sabit katsayısını ifade eder.
G0: İhale tarihindeki Yurt içi ÜFE Genel (2003=100) endeksini ifade eder.
Gn: Hakedişte kullanılan ödenek ayındaki Yurt içi ÜFE Genel (2003=100) endeksini ifade eder.
An: Hakediş tutarı
Fd: Artırımlı fiyat farkı tutarı
Örnek-1:
Hakediş ve sözleşme bilgileri aşağıda belirtilen iş için artırımlı fiyat farkı tutarını hesaplayalım.
İhale Tarihi: 12.07.2021
Yer Teslim Tarihi: 27.09.2021
İşin Bitim Tarihi: 23.05.2022
Hakediş bilgileri yukarıda belirtilen ve her bir ay için ilgili hakediş imalat tutarının kendi ödenek diliminden alındığı bu örnek için artırımlı fiyat farkı tutarını beraber hesaplayalım.
Öncelikle 05 nolu hakediş için fiyat farkı katsayısını hesaplayalım;
İmalat tutarı için Ocak/2022 ödeneği kullanıldığı için, Ocak/2022 dönemindeki endeksin güncel endeks olarak kullanılması gerekiyor.
İhale Tarihi 12.07.2021 olduğu için, Temmuz/2021 dönemine ait endeksin temel endeks olarak kullanılması gerekiyor.
Fiyat farkı katsayısı hesabında ondalık basamak hassasiyeti 6 olarak belirlenmiştir.
Siz dilerseniz ondalık basamak hassasiyetini arttırabilir ya da azaltabilirsiniz. AMP Yazılım olarak en az 6 ondalık basamak hassasiyetinde çalışmanızı tavsiye ediyoruz.
Bu örneğimizde bütün imalat tutarları kendi ödenek diliminden alındığından, fiyat farkı hesabında kullanılacak güncel endeksler için endeks kıyası yapılmadı.
Önceki ödenek dilimlerinden alınan imalat tutarlarının fiyat farkı hesaplarında kullanılacak güncel endeks için, ödenek ayındaki endeks ile uygulama ayındaki endeks karşılaştırıldıktan sonra değer olarak küçük olan endeksin kullanılması gerekiyor.
Sonraki ödenek dilimlerinden alınan imalat tutarlarının fiyat farkı hesaplarında kullanılacak güncel endeks için, uygulama ayındaki endeks kullanılır.
Pn = Gn / G0
Pn= 1129,03/710,61
Pn= 1,588818
Aynı şekilde diğer fiyat farkı esas tutarlar için de fiyat farkı katsayıları hesaplandı ve aşağıdaki hesap cetveline işlendi.
Yukarıdaki hesap cetvelinde Fd = An.D.(Pn-1) formülü kullanılarak her bir ödenek dönemi için fiyat farkı tutarı hesaplanmıştır. Fiyat farkı ödemesi olmayan bu iş için 10 nolu hakediş itibari ile 137.809,79 TL‘lik artırımlı fiyat farkı hesaplandı.
2) Sözleşmesinde Fiyat Farkı Ödemesi Bulunan İşler İçin Artırımlı Fiyat Farkı Hesabı
2022/5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 13.05.2022 tarihinde 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun Geçici 6’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Esasların Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiğini belirtmiştik.
Bahse konu Kararın 5. Maddesinde “İhale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunan sözleşmelerde; artırımlı fiyat farkı tutarlarını hesaplamak için B katsayısı 0,90 yerine 1,00 olarak uygulanmalıdır.“ ifadesi bulunmaktadır.
13.05.2022 tarihinden önce B=0,90 üzerinden imza altına alınan hakedişler için artırımlı fiyat farkı tutarları hesaplandığında B=0,10 olarak uygulanmalıdır. Ancak 2022/5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararından sonra yeni düzenlenen hakedişler için B=1,00 olarak uygulanmalıdır.
İhale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunan sözleşmelerde, bu temel kurala göre ödenek dilimlerine ait artırımlı fiyat farkı tutarlarının hesabında kullanılacak B katsayısını belirlemeniz gerekiyor.
2.1) Fiyat Farkı Ödemesi Genel Endeks Üzerinden Yapılan İşler İçin Artırımlı Fiyat Farkı Hesabı
Fiyat farkı ödemesi genel endeks üzerinden yapılan yapım işleri için artırımlı fiyat farkı tutarı aşağıdaki formül ve bağıntılar üzerinden hesaplanır.
Fd = AnxBx(Pn-1)
Pn = Gn / G0
G0: İhale tarihindeki Yurt içi ÜFE Genel (2003=100) endeksini ifade eder.
Gn: Hakedişte kullanılan ödenek ayındaki Yurt içi ÜFE Genel (2003=100) endeksini ifade eder.
An: Hakediş tutarı
Fd: Artırımlı fiyat farkı tutarı
Aynı örnek üzerinden fiyat farkı ödemesi genel endeks üzerinden yapılan işler için artırımlı fiyat farkı tutarını hesaplayalım.
Örnek-2:
10 nolu hakediş hariç olmak üzere diğer bütün hakedişlere ait fiyat farkı hesapları 2022/5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı yayınlanmadan önce düzenlenmiştir.
Kullanılan veri ve formüller aynı olduğu için fiyat farkı katsayıları da aynı şekilde hesaplanmaktadır.
Bu örneğimizde de bütün imalat tutarları kendi ödenek diliminden alındığından, fiyat farkı hesabında kullanılacak güncel endeksler için endeks kıyası yapılmadı.
09 nolu hakedişe kadar düzenlenen bütün hakedişler 2022/5546 sayılı Karar yayınlanmadan önce düzenlendiğinden, bu hakedişlere ait fiyat farkı hesaplarında B katsayısı 0,90 olarak uygulanmıştır. Bundan dolayı bu hakedişlerin artırımlı fiyat farkı hesaplarında B katsayısı 0,1 olarak uygulandı.
10 nolu hakediş 2022/5546 sayılı Karar yayınlandıktan sonra düzenlendiğinden ve henüz onaylanmadığı için bu hakedişin artırımlı fiyat farkı hesabında B katsayısı 1,00 olarak uygulandı.
Yukarıdaki hesap cetvelinde Fd = An.D.(Pn-1) formülü kullanılarak her bir ödenek dönemi için fiyat farkı tutarları hesaplandı. Fiyat farkı ödemesi genel endeks üzerinden yapılan bu iş için 10 nolu hakediş itibari ile 161.182,07 TL‘lik artırımlı fiyat farkı hesaplandı.
2.2) Fiyat Farkı Ödemesi Ağırlık Oranları Üzerinden Yapılan İşler İçin Artırımlı Fiyat Farkı Hesabı
Fiyat farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden yapılan yapım işleri için artırımlı fiyat farkı tutarı aşağıdaki formül ve bağıntılar üzerinden hesaplanır.
Fd = AnxBx(Pn-1)
Pn = [a x In/Io + b1 x Çn/Ço + b2 x Dn/Do + b3 x Yn/Yo + b4 x Kn/Ko + b5 x Gn/Go + c x Mn/Mo ]
Örnek-3:
Fiyat farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden yapılan işlerde fiyat farkı katsayı formülü farklı olduğundan, her bir ödenek dilimi için hesaplayacağımız fiyat farkı katsayısı önceki örneklerde hesaplanan fiyat farkı katsayılarından farklı olacaktır.
Fiyat farkı katsayı hesabında kullanılacak ağırlık oranı temsil katsayıları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Fiyat farkı katsayı formülünde kullanılacak temel ve güncel endekslere ait veriler aşağıdaki tablolardan kullanılacaktır.
Aynı örnek üzerinden 05 nolu hakediş için fiyat farkı katsayısını hesaplayalım.
Bu aşamada katsayı değerlerini, güncel ve baz endeks değerlerini fiyat farkı katsayısı formülünde yerine koyarak fiyat farkı katsayısını hesaplayalım.
05 nolu hakedişte ocak ayından alınan 100.000,00 TL’lik fiyat farkı esas tutarı için fiyat farkı katsayısını 1,555984 olarak hesapladık.
Bu örnekte de bütün imalat tutarları kendi ödenek diliminden alındığından, fiyat farkı hesabında kullanılacak güncel endeksler için endeks kıyası yapılmadı.
Aynı şekilde diğer fiyat farkı esas tutarları için de fiyat farkı katsayıları hesaplandı ve aşağıdaki hesap cetveline işlendi.
Yukarıdaki hesap cetvelinde Fd = An.D.(Pn-1) formülü kullanılarak her bir ödenek dönemi için fiyat farkı tutarları hesaplandı. Fiyat farkı ödemesi ağırlık oranları üzerinden yapılan bu iş için 10 nolu hakediş itibari ile 162.626,10 TL‘lik artırımlı fiyat farkı hesaplandı.
Birim fiyat, ihale, yaklaşık maliyet ve hakediş süreçleriniz için mevzuat değişikliklerini kolayca takip etmek, gelişmelerden anında haberdar olmak ve işlerinize birkaç tıklama ile uygulamak için AMP Yazılım’ın Hakediş yazılımlarını öneriyoruz.
Yapım, Hizmet ve Mal alımı işlerinize ait artırımlı fiyat farkı hesaplarınız için AMP Yazılım’ın hazırladığı ve ücretsiz olarak sektörün hizmetine sunduğu AMP Yazılım’ın ücretsiz Fiyat Farkı Hesap Motorunu kullanabilirsiniz.