2019 yılı aralık ayında Çin Halk Cumhuriyetinden başlayarak kısa sürede tüm dünyaya yayılan ve Covid-19 (corona) olarak adlandırılan virüs halen can almaya devam etmekte.
İnsan sağlığı her şeyin üstünde ancak hayatın kısmen durma noktasına geldiği ülkemizde de hükümetimizin almış olduğu önlemler yanında işletmelerin de acil eylem planları oluşturarak tedbir almaları gerekli.
Burada en önemli konu kısmen uzaktan (home-office) kısmen de yarı zamanlı (part-time) iş yerlerinde çalışan insanlar bir araya gelmekte bile zorlanırken devam eden işler ve bu tedbirler nasıl karara bağlanıp nasıl uygulanacak?
Durum giderek ciddileşse de Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı 14 altın kurala uyarak firmaların yönetim kadrolarının toplanarak acil eylem planı oluşturmalarında büyük yarar olduğunu düşünmekteyiz.
İşverenler Gerekli Tedbirleri Almazsa Hangi Sonuçlarla Karşılaşırlar?
6331 Sayılı İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu, işveren ve çalışanların, işyerindeki iş güvenliği ve iş sağlığının sağlanması ve mevcut koşulların iyileştirilmesi için yetki ve sorumluluklar ile hak ve ödevleri düzenlemiştir. Özetle Kanuna göre işverenler gerekli önlemleri almakla çalışanlarda kurallara uymak zorundadırlar.
Bu nedenle işverenlerin işyerlerinde virüs salgını nedeniyle gerekli ve önleyici sağlık tedbirleri almaları gerekiyor. Aksi halde ise yaşanabilecek olumsuz durumlar karşısında gerek çalışanlar gerekte çalışan yakınları tarafından tazminat davaları ile karşı karşıya kalabileceklerdir.
İşverenler, iş güvenliği ve işçi sağlığı için uzmanlardan yardım alarak tedbirleri en üst seviyeye çıkarmalıdırlar.
Bu konuda insan kaynakları birimi ise emekli çalışanlarını, engelli çalışanlarını, hamile ve kronik hastalığı olan çalışanlarını belirleyip izne çıkartılmasını sağlamalıdırlar.
Diğer çalışanlar içinse -mümkünse- 15 er gün vardiya ile çalışmaları, çalışan sayısının azaltılması gibi yöntemler düşünülebilir.
Çalışanların kısmen çalıştırılması durumunda ekonomik işleyişi bozulan işletmeler hangi yöntemleri kullanabilir? Yükleniciler hangi desteklerden faydalanabilir?
Ücretli izin, kısmi çalışma ödeneğinden faydalanma, telafi çalışması ve son çare olarak da ücretsiz izin seçenekleri bulunmaktadır. Tercihlerin belirlenmesinde mali müşavir, yeminli mali müşavir ve hukukçu görüşü alınması faydalı olacaktır.
Tüm dünyayı ve ülkemizi de saran virüs nedeniyle ekonomik hayatta günden güne olumsuz etkilenmektedir. Birçok ülke sağlık tedbirleri yanında ekonomik tedbirlerde almaktadır. Ülkemizde de virüsün getirdiği ekonomik sıkıntıları aşmak için 100 milyar TL lik ekonomik istikrar kalkanı adı altında program açıklanmıştır.
Açıklanan programdan işletmelerin en iyi şekilde faydalanmaları için finans biriminin hemen en az 6 aylık bir plan hazırlayarak likiditelerini korumak için gereken önlemleri alması gerekir. İş hayatının normale döndüğünde firmaları ilave yükler bekleyeceği aşikardır.
Vergi ve SGK ödemelerinin ertelenmesi, ihracatçıya stok finansmanı, kredi anapara ve faiz ödemelerinde kolaylık, Kredi Garanti Fonu yoluyla kredi temini, irtifak hakkı ve hasılat payı ödemeleri ile bazı beyannamelerin ertelenmesi, iç havayolu taşımacılığın da KDV indirimi, icra ve iflas takiplerinin durdurulması gibi gelişmelerin yakından takip edilmesi gerekmektedir.
Mali ve ekonomik gelişmeler takip edilerek, işletmelerin virüs nedeniyle oluşan ekonomik yavaşlamadan en az zararla kurtulmak için bugün itibariyle acil eylem planı oluşturmaları gündemlerinde birinci madde olmalıdır.
Yazımızda kısaca değinmiş olduğumuz konularla ilgili mevzuatlara aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Vergi Usul Kanunu Sirküleri / 125
Ekonomik İstikrar Kalkanı Tedbir Paketi
İcra ve İflas Takiplerinin Durdurulması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı
COVID-19 Kapsamında Kamu Çalışanlarına Yönelik İlave Tedbirler (Genelge 2020/4)
Çalışan, çalışmayan ülkemizdeki tüm insanların Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar ve Yerel yönetimlerin belirlediği kurallara uyması kanuni ödevimizdir.
Yazımızın başında da belirtmiş olduğumuz yönlerden konuları açıklamaya çalıştık. Önce sağlık sonra iş demeliyiz.
En kısa sürede hayatın ve iş hayatının normale dönmesi dileğiyle.