Sözleşmede bulunmayan imalatların fiyat tespitine ilişkin durum “Yapım İşleri Genel Şartnamesi”nde açıklanmıştır.
Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti
Madde 22 – (1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.
(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:
a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.
c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.
ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.
(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:
a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.
c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.
ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.
(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun* kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.
* 04.07.2011 Tarihili ve 27987 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 644 Sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 37. Maddesine göre Bayındırlık Kuruluna yapılmış olan atıflar Yüksek Fen Kurulu Başkanlığına yapılmış sayılır.
(5) Yeni fiyatın hesabında, ikinci fıkranın (a) bendine göre, teklif analiz ile kıyaslanarak bulunan analizin kullanılması halinde, bu analizin temsil ettiği iş kalemi miktarı ile yeni tespit edilecek iş kalemi miktarının rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır.
(6) İdare istediği taktirde; bir işte, sözleşmeye esas proje içinde kalan ancak öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde, ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan bir işi başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
Genel şartnamede belirtilen kurallar çerçevesinde oluşturulan fiyatların yüklenici ve idare tarafından bir tutanağa bağlanmalı anlaşma tutanağı ve gerekçe raporları oluşturulmalıdır.
Analizler belirlenirken Genel şartnamenin 2. Maddesinde belirtilen maddeler öncelik sıralamasına göre dikkate alınırken, 3. Madde de rayiçlerin belirlenmesinde kaynakların verimli kullanılması göz önünde bulundurularak esneklik tanınmıştır.
Fiyat Tespiti Yaklaşık Maliyet ile Hakediş Sürecinde Aynı Şekilde Mi Yapılır?
Hakediş sürecinde fiyat tespiti yapılırken yaklaşık maliyet sürecine göre karşımıza çıkan temel farklılık fiyat tespitinin yapım işleri genel şartnamesinde belirtilen sıralamaya göre yapılması gerekliğidir. Yüksek Fen Kurulu tarafından 2014/04 numaralı görüşünde yeni fiyatın tespitine ilişkin aşağıdaki açıklamayı yapmıştır.
“Yeni birim fiyatların, maddede ön görülen usul ve esaslar doğrultusunda oluşturulacak analize dayalı olarak tespit edilmesi ayrıca, analizlerle ilgili olarak da öncelik sırasında yer alan bir bentteki hüküm tüketilmeden bir alt bende geçilmemesi gerekmektedir.”
Hakediş aşamasında, teklif birim fiyatları işlerde yeni fiyat tespiti sözleşmesinde olmayan ve sonradan eklenen imalatlar için gerçekleştirilir. Sözleşmesinde olan kalemlerde iş artışı olması durumunda bu kalemlerin ödenmesi sözleşme birim fiyatları üzerinden yapılır (Revize Birim Fiyat hesabı dikkate alınmalı). Anahtar teslim götürü bedel işlerde sözleşme kapsamında olmayıp sonradan eklenen imalatlar için ve iş artış-azalış olan imalatlar için fiyat tespiti yapılır.
Birim Fiyatlar Tenzilat Oranına Göre Mi Belirlenir?
Hakediş sürecinde yeni fiyat tespitinde karşılaşılan temel uygulama, artan ve azalan imalatlara ilişkin resmi idareler tarafından yayınlanan sözleşme yılına ait fiyatlara ihale tenzilat oranının uygulanması şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Yeni birim fiyatların sözleşme bedeli ve yaklaşık maliyetten hareketle bulunacak bir oranda indirime tabi tutulması ile ilgili olarak Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı 09.01.2014 Tarihli ve 2014/04 numaralı görüşüyle konuya açılık getirmiştir.
“Bütün bu hususlar birlikte dikkate alındığında; YİGŞ’nin 22 nci maddesine göre yeni birim fiyatların tespiti sırasında, sözleşmeden gelen ve yüklenicinin kabulünü içeren durumlar hariç, sözleşme bedeli ve yaklaşık maliyetten hareketle bulunacak bir oranda fiyatların tenzilata tabi tutulmasının 4734 ve 4735 sayılı kanunlar ile ikincil mevzuatlarına uygun düşmemektedir.”
Yüksek Fen Kurulunun 15.11.2012 tarihli ve 2012/60 sayılı kararında İhaleye esas proje kapsamında bulunmayan ancak bilahare hazırlanan ilave projede yer alan imalatların birim fiyatlarının belirlenmesi ilişkin aşağıdaki biçimde açıklanmıştır.
“…imalatlara ilişkin yeni birim fiyatların, işin teknik olarak yapılabilecek şartları da gözetilerek sözleşmesi eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinde ön görülen usul ve esaslar doğrultusunda tespit edilmesinin uygun olacağının değerlendirildiğine,”
Yapım işleri genel şartnamesinin 4. Maddesi ve Yüksek Fen Kurulu kararları incelendiğinde yeni fiyat tespitinde yüklenici firma ile kurumun anlaşma zorunluluğu vardır. Anlaşmazlık olması durumunda durum anlaşmazlık tutanağı ile ortaya konur ve idare tarafından 10 gün içerisinde Yüksek Fen Kuruluna iletilir. Bu süreç içerisinde idare tarafından belirlenmiş fiyatlar üzerinden işin yapımına devam edilir. Yüksek Fen Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın idare ve yüklenici tarafından kabulü zorunludur.
Analiz yazı dizimizdeki bir sonraki makaleyi okumak için tıklayın.
Yazı dizimize ait tüm yazıları görmek için tıklayın.