Belediye; kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenleyen 5393 sayılı Belediye Kanununda “Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişisi” olarak tanımlanmıştır.
5393 Sayılı Belediye kanunun 70’inci maddesi ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun 26’ncı maddesine göre belediyeler kendilerine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre şirket kurabilirler.
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun kapsam maddesine baktığımızda belediye şirketlerin Kamu İhale Kanununa, aynı zamanda 6085 sayılı Sayıştay Kanunu kapsamında da Sayıştay denetimine tabi olduğu görülmektedir.
Kamu İhale Kanununa tabi olan belediye şirketleri tarafından gerçekleştirilen ihalelerin, ihale ve sözleşme sürecinde yasaklamayı gerektiren durumların ortaya çıkması durumunda ihale mevzuatında açık bir hüküm bulunmaması nedeniyle yasaklı kararının kimin tarafından verilmesi gerektiğine ilişkin tereddütler yaşanmaktaydı.
Kamu İhale Kurumu tarafından, Kamu İhale Kanunu’na tabi olan belediye şirketleri tarafından gerçekleştirilen ihaleler bakımında ihale sürecinde veya sözleşme sürecinin yürütümü sırasında yasaklamayı gerektiren durumların ortaya çıkması halinde yasaklı kararı verme yetkisinin kimin tarafında kullanılması gerektiğine ilişkin yaşanan tereddütleri gidermek için 16.08.2023 tarihli ve 2023/DK.D-209 nolu kurul kararı yayınlanmıştır.
16.08.2023 Tarihli ve 2023/DK.D-209 Nolu Kurul kararına göre, 4734 sayılı Kanuna tabi olan belediye şirketleri tarafından gerçekleştirilen ihaleler bakımından gerek ihale sürecinde gerek sözleşme uygulaması aşamasında yasaklamayı gerektiren durumların ortaya çıkması halinde yasaklama kararı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilecektir.
Alınan bu karar ile 4734 sayılı Kanunun 58’inci ve 4735 sayılı Kanunun 26’ncı maddelerinde yer verilen düzenlemelere paralel olarak, belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde tarafından gerçekleştirilen ihalelerde olduğu şekilde, Kamu İhale Kanunu’na tabi olan belediye şirketleri tarafından gerçekleştirilen ihalelerde de, ihale sürecinde ve sözleşme sürecinde yasaklamayı gerektiren durumların ortaya çıkması durumunda yasaklama kararının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.
Kamu İhale Kurumu tarafından yayınlanan kurul kararının tamamını aşağıda görebilirsiniz.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2023/042
Gündem No :44
Karar Tarihi : 16/08/2023
Karar No : 2023/DK.D-209
Toplantıya Katılan Üye Sayısı : 7
Gündem Konusu : Kamu İhale Kanunu’na tabi olan belediye şirketleri tarafından gerçekleştirilen ihaleler bakımından ihale sürecinde veya sözleşme sürecinin yürütümü sırasında yasaklamayı gerektiren durumların ortaya çıkması halinde yasaklılık kararı verme yetkisinin belirlemesi konusunda kurum görüşü oluşturulması.
Kamu İhale Kurulu’nun 26.09.2011 tarihli ve 2011/DK.D-173 sayılı kararında, “…belediyelerin iştiraki olan ve 4734 sayılı Kanuna tabi olan şirketler tarafından gerçekleştirilen ihalelerde, Kanunda sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen gerçek veya tüzel kişiler ile birlikte 58 inci maddesinin ikinci fıkrasında sayılan ortakları veya ortaklıkları hakkında, ihalelere katılmaktan yasaklama kararının belediyenin iştiraki olan şirketin ihale yetkilisi tarafından verilmesi gerektiğine,” karar verilmiştir.
Ancak idari yargı mercileri tarafından, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi olan belediye şirketleri tarafından gerçekleştirilen ihaleler bakımından gerek ihale sürecinde gerek sözleşme uygulaması aşamasında yasaklamayı gerektiren durumların ortaya çıkması halinde, yasaklama kararının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilmesi gerektiği yönünde kararlar verilmektedir.
Bu çerçevede, anılan şirketler bakımından ihalelere katılmaktan yasaklama kararını verecek yetkili idarenin belirlenmesinde tereddütlerin giderilerek uygulama birliğinin sağlanması amacıyla;
- 26.09.2011 tarihli ve 2011/DK.D-173 sayılı Kurul Kararının iptal edilmesine,
- 4734 sayılı Kanuna tabi olan belediye şirketleri tarafından gerçekleştirilen ihaleler bakımından gerek ihale sürecinde gerek sözleşme uygulaması aşamasında yasaklamayı gerektiren durumların ortaya çıkması halinde yasaklama kararının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilmesi gerektiğine,
Oybirliği ile karar verilmiştir.