Metraj; Yapım işlerinin yaklaşık maliyet ve hakediş süreçlerinin en önemli hesaplarından biridir. Yanlış hesaplanan metraj, işi yapan ve yaptıran tarafa sorumluluk yüklemekte ve taraflar arasında anlaşmazlıklar çıkmasına yol açmaktadır. Genel ve yanlış bir algı olarak inşaat iş grupları için yapılan detaylı metraj çalışmaları bazen mekanik ve elektrik tesisat grupları için yapılmayabilmektedir. Bu makalemizde metraj çıkarmayı kolaylaştıran KolayMetraj programı ile tesisat iş gruplarına ait metraj çıkarma işlemini anlatacağım.
Bildiğiniz gibi Metraj çıkartma işlemleri çoğu zaman mesaimizin büyük bir kısmını işgal eder. KolayMetraj programı ile Elektrik ve Mekanik Tesisat iş grupları için de metraj çıkartma işlemi hızlı ve minimum hata ile yapılabilmektedir. Şimdi 2 örnek çalışma ile konuyu inceleyelim.
Örnek 1 : Mekanik Havalandırma Metrajı
Aşağıda Havalandırma Tesisatına ait uygulama projesinin bir kısmını görmektesiniz, projeyi programa tanımladıktan sonra başkaca bir yazılıma ihtiyaç duymadan istediğiniz herhangi bir tesisat iş kalemi için adet, metre vb. birimlerde metrajlarınızı kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Biz bu örnekte farklı genişlik ve yükseklikte olan havalandırma kanallarına ait metrajı inceleyelim.
Poz: 25.470.1101
Tanım: En geniş kenarı 600 mm.ye kadar olanlarda 0,60 mm. galvanizli saçtan dikdörtgen hava kanalı yapılması.
Birimi: m2
Mekanik Havalandırma Metrajını Adım Adım Çıkartalım
Yukarıdaki çizimde 1,2,3 ve 4 no ile gösterilen havalandırma kanallarına ait yüzey alanını hesaplamamız gerekiyor bunun nasıl yapılacağını 4 nolu havalandırma kanalı üzerinden beraber inceleyelim.
- 4 nolu havalandırma kanalının 300 mm / 200 mm boyutlarında olduğunu proje üzerinden okuyoruz, metraj yapmak için uzunluk metrajı düğmesine basmamız gerekiyor.
Uzunluk Metrajı - Uzunluk metrajı düğmesine bastıktan sonra aşağıdaki pencere açılır. Bu pencerede yapacağınız metrajın açıklaması, ilişkilendirileceği poz, vb. tanımlamaları gerçekleştirebilirsiniz.Yine bu pencereden size uygun olan yöntem ile proje üzerinden ölçümlerinizi gerçekleştirebilirsiniz, biz “noktaları seç” yöntemi ile bu ölçeme işlemini gerçekleştirelim, seçim yaptıktan sonra tamam düğmesine basalım.
Uzunluk Metrajı - 300/200 mm ebatlarında iki parça olacak şekilde havalandırma kanalının uzunluğunu proje üzerinde seçim yaparak gerçekleştiriyoruz. Program tercih edilen metraj yöntemine göre seçimi yapılan noktaların uzunluğunu hesaplar, nokta seçimlerini tamamladıktan sonra “escape” tuşuna basarak ölçümü sonlandırıyoruz.
- Tek bir yüzey alanı ölçmemiz gerekseydi “alan metrajı” düğmesini seçer tek seferde metrajı tamamlayabilirdik, ancak tek seferde üç boyut üzerinde metraj yaptığımız için, seçilen metraj yöntemini pozun birimine uyarlamamız gerekir. Aslında biz burada metrajı yapabilmek için yardımcı bir doğru çizmiş olduk. Sol tarafta dört numaralı metraj satırı için düzenle özelliğini kullanarak yapılan ölçümü ilgili iş kalemi için uygun hale getirebilirsiniz.
- Normalde havalandırma kanalının yüzey alanını bulmak için ölçümünü yaptığımız uzunluk verisini kanalın kenarlarının toplam uzunluğuyla çarpmamız gerekiyor. Bunu yapabilmek için ölçümü pozlarla ilişkilendir penceresinde bulunan formül kısmını kullanmamız gerekiyor.
Ölçümü Pozlarla İlişkilendir - Yukarıdaki pencerede poz seçimi gerçekleştirildikten sonra, formül hanesine uygun olan matematiksel ifadeyi bir defa yazmanız yeterli olacaktır. Bundan sonra aynı genişlik ve yükseklikteki havalandırma kanallarınız için bu metraj satırını kullanabilirsiniz. Tek yapmanız gereken “ölçüme devam et” özelliğini kullanarak yeni noktaları proje üzerinden seçmek olacaktır, bu aşamadan sonra program seçtiğiniz havalandırma kanallarının yüzey alanının sizin için otomatik olarak hesaplar.
- Hesaplamalarınızı bu şekilde yaptıktan sonra aynı işlemleri birleştirme/redüksiyon parçaları için de gerçekleştirebilirsiniz. Birleştirme parçaları için dilerseniz ortalama kenar, eğik yüzey ve yay yüzeyi üzerinden hesap yapabileceğiniz gibi, dilerseniz de formül kısmına doğrudan ilgili redüksiyon parçasının yüzey alanını yazarak da metrajlarınızı gerçekleştirebilirsiniz.
Örnek 2 : Yer Süzgeci Metrajı
Adet metrajlarınızı proje üzerinde işaretleyerek, objeleri seçerek nesne arayarak ya da blok/metin sayarak gerçekleştirebilirsiniz. Mekanik ve elektrik tesisatı projelerinde bulunan lavabo, süzgeç, peçetelik, anahtar, priz, kutu vb. metrajlarınızı KolayMetraj üzerinden kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Biz adet örneğimizi aşağıda bilgileri verilen iş kalemi üzerinden gerçekleştirelim.
Poz: 25.138.1023
Tanım: Yer süzgeci plastikten 15×15 cm. Ø 70 çıkışlı (TS-327 ‘ ye uygun)
Birimi: AD
Yer Süzgeci Metrajı’nı Adım Adım Çıkartalım
- Adet metrajı yapabilmek için adet metrajı düğmesine basmamız gerekiyor.
Adet Metrajı - Açılan pencereden ilgili bilgi alanlarını doldurduktan sonra, “blok/metin say” özelliğini seçelim, ve “tamam” düğmesine basalım.
Adet Metrajı Penceresi - Bu aşamada program proje üzerinde blok/metin şeklinde çizilmiş bütün nesneleri tarayarak sol tarafta listeler. Hangi çizimin metrajını yapmak istiyorsanız listeden ilgili çizimi seçmeniz yeterli olacaktır. Aşağıdaki çizimde görüldüğü gibi “süzgeç” blok/metni seçilmiş ve ekranın üstünde bu projeden kaç adet olduğu belirtilmekte.
Sıhhi Tesisat Projesi - Bu aşamada “güncelle ve kapat” düğmesine basıldığında 15×15 cm ebatlarındaki yer süzgeci imalatının metrajını tamamlamış olursunuz, başkaca bir hesap yapmanıza gerek yok.
- Metrajın seçilen poza nasıl aktarıldığını incelemek için ana pencerenin sol alt tarafında bulunan “pozlar” sekmesine baslım.
Pozlar Sekmesi - Yukarıdaki ekran görüntüsünde görüldüğü gibi, blok/metin say özelliği kullanarak yapmış olduğumuz metraj miktarı 25.138.1023 nolu yer süzgeci pozuna eksiksiz olarak aktarıldı. Ayrıca tespit edilen süzgeçler de çizim üzerinde boyanarak mükerrer metrajlamaları, ve gözden kaçmaları da kolaylıkla yönetmenizi sağlar.
KolayMetraj; sadece metraj çıkarmak amacıyla hazırlanmış bir yazılım olduğundan içinde bir çok kolaylık ve araç barındırmaktadır. Örneğin sıralı imalatları tanımladıktan sonra imalatlardan biri için metraj yaptığınızda diğer imalatın da metrajı yapılmış oluyor ,ayrıca metraj yapmanıza gerek kalmıyor. Bu sayede zamandan tasarruf ederek birim zamandaki iş hacminizi ve verimliliğinizi arttırabilirsiniz.
Yaklaşık Maliyet ve Raporları İnceleyelim
KolayMetraj programında metraj çıkartırken aynı zamanda yaklaşık maliyetimizi de hazırlamış oluyoruz. Metraj aşamasında metrajları pozlarla ilişkilendirdiğimiz için ilerleyen aşamalarda metraj fiyat eşleştirmesi, yaklaşık maliyet hesabı ve raporların hazırlanması gibi zaman alan iş kısımlarıyla uğraşmamız gerekmeyecek, metraj çalışmasını tamamladıktan sonra bu işler de otomatik olarak hazırlanmış olacak.
Yukarıdaki ekran görüntüsünde görüldüğü gibi 25.470.1101 pozu için yapılan metraj satır satır eksiksiz olarak yaklaşık maliyete aktarılmış ve pozun birim fiyatı ile çarpılarak yapılan metraj miktarının tutarı ve pursantajı da otomatik olarak hesaplanmış.
Otomatik olarak hazırlanmış bazı raporlar aşağıdaki gibidir.
Bu raporların yanı sıra aşırı düşük sorgu hesabı, fiyat farkı katsayıları, poz analizleri, poz tarifleri vb. raporlar da oluşturuldu.Örnekleri çoğaltarak konuyu karmaşık bir hale getirmek istemediğimizden bu örnekler ile yetindik.
Diğer metrajlarınız için uzunluk, alan, hacim eğimli yüzey, vb. metrajları ilgili metraj araçlarını kullanarak tesisat iş kalemlerinize ait metraj miktarlarınızı hızlı ve doğru bir şekilde hesaplayabilir, beraberinde yaklaşık maliyetinizi ve raporlarınızı yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi otomatik olarak oluşturabilirsiniz.