Resmi idareler tarafından yayınlanmış birim fiyatlar değişen üretim şartları ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda yıllık olarak güncellenmektedir. Uygulama sürecinde bazen resmi idareler tarafından fiyatı yayınlanmış fakat uygulama yılına ait fiyatı belirlenmemiş (uygulamadan kaldırılmış) imalatların kullanılması gerekebilmektedir.
Tanım, tarif ve analizini incelediğimizde ihtiyacımızı karşılayan fakat resmi kurumlar tarafından geçmiş yıllarda yayınlanmış bir analiz kullanmak durumunda olduğumuzda birim fiyat tespiti yapabilmek için gereken işlemler aşağıda adım adım anlatılmıştır. Bunlar;
1. İmalatın resmi idare tarafından yayınlanmış orijinalini bulun. Bu aşamada resmi kaynakların dışındaki yayınlara kesinlikle güvenmeyin.
2. İmalatın yayından kaldırılış sebebini araştırın. Bunun için;
- İmalatı yayınlayan kurumu tespit edin.
- Ardından bu imalat için yayınlanan son yılın fiyatını tespit edin.
- Kurumun fiyatı yayınladığı son yıldan sonraki yayınlarını inceleyin. Kurum bu imalatın kaldırılma gerekçesini yazılı olarak ilan etmiş olabilir. Örneğin, AB.005 pozu kaldırılmıştır onun yerine AB.005/A pozu yayınlanmıştır gibi bir ibare ile karşılaşabilirsiniz. Bu durumda bu yeni imalata yönelmeniz ve ilk iki adımı tekrarlamanız gerekebilir. Eğer yeni imalat pozu sizin için uygunsa ve güncel fiyatı varsa arayışınız sonlanmıştır. Aksi durum söz konusu ise sonraki adımlar ile devam ediniz.
- Kaldırılan imalat kalemin yerine koyabileceğiniz bir imalatın olup olmadığından emin olun.
3. Analiz bileşenlerini (rayiçleri ve alt analizleri) inceleyin. Bileşenlerin her birinin güncel olup olmadığını kontrol edin. Bunun için rayiç/alt analizlerin hangi kuruma ait olduğunu tespit edin ve ilgili kurumun hesaplama yapacağınız yılın birim fiyat kitabına göz atın.
4. Eğer imalata ait rayiç/alt analizlerin hepsi için güncel resmi fiyatları yayınlanmış ise yapmanız gereken işlem, birim miktarlar ile rayiç fiyatlarını çarpın ve analiz sonucu genel toplama %25 Kar ve Genel Gider ekleyerek analizi hesaplayın (f maddesindeki işlemler).
5. Analiz içerisinde bir yada daha fazla rayicin fiyatının yayınlanmadığı durumlarda, bu rayiçlerin kaldırıldığı yılı tespit edin ve kaldırılan rayicin yerine resmi idare tarafından yayınlanmış yeni bir rayiç olup olmadığını kontrol edin.
- Kaldırılan rayicin yerine yeni bir rayiç yayınlanmışsa, örneğin analizinizde bulunan 04.00A rayicin yerine aynı birimde olan 04.00A/1 rayicini buldunuz. Bu durumda yapmanız gereken eski rayicin yerine güncel rayici ekleyerek analizi hesaplamak olacaktır. Bu işlemi yaparken güncel rayicin tanım, birim ve teknik şartlarının uygun olup olmadığını ve güncel rayiçin analizdeki birim miktarını kontrol edin.
Dikkat: Kaldırılan rayicin analizdeki birim miktarı zayiat dahil olabilir, oysa ki yeni rayicin zayiatı fiyata dahil edilmiş ise analiz miktarını zayiatsız miktarını bulup o değeri kullanmalısınız.
- Kaldırılan rayicin yerine yeni bir rayiç yayınlanmamışsa, söz konusu rayicin halen üretimde olması şartı ile piyasa fiyat araştırması yaparak rayicin güncel fiyatını tespit edin.
Dikkat: Analiz içerisinde kullanacağınız tüm fiyatlar KDV ve Kar hariç olmalıdır.
6. Analiz içerisindeki rayiçlerin tamamının güncel bedellerini bulduktan sonra gerisi matematik den ibaret. Her bir rayicin birim miktarını rayiç fiyatı ile çarpın ve elde edilen tüm rayiç bedellerini toplayın. Bulduğunuz toplam bedel üzerinde %25 kar ve genel gideri hesaplayın. Karsız analiz bedeli ile kar ve genel gider bedelini toplayarak güncel imalat fiyatını bulursunuz.
Kullanımdan Kalkmış Analiz İçin Birim Fiyat Hesaplama Örneği
Aşağıda gösterilmiş olan “16.001 – 150 Dozlu Demirsiz Beton – m3” imalatı 2011 yılında yayından kaldırılmıştır. Yerine konulabilecek bir imalat pozu olmadığından bu analizi kullanma mecburiyetimiz olduğunu varsayarsak.
Yukarıdaki analizi incelediğimizde 04.006/B (Kum), 04.003/B (Çakıl) ve 04.008 (Çimento) malzeme rayiçlerin 2018 yılı birim fiyatları bulunmadığını görmekteyiz. Kaldırılan malzemelerin karşılığında kullanabileceğimiz yeni rayiç araştırması sonucu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kitabında aşağıdaki rayiçler bulunmuştur.
Kaldırılan Rayiç Bilgileri | Yeni Gelen Rayiç Bilgileri | |||
Rayiç No | Tanımı | Rayiç No | Tanımı | 2018 B.Fiyatı |
| 04.006/B | Kum (tuvenan, elenmiş, yıkanmış) (08.003) (m3) | 04.001/022 | Kum (tuvenan agregadan elenmiş ve yıkanmış) (m3) | 18,30 TL |
| 04.003/B | Çakıl (08.003) (m3) | 04.001/012 | Çakıl (tuvenan agregadan elenmiş ve yıkanmış) (m3) | 18,30 TL |
| 04.008 | Portland çimentosu (Torbalı) (TS EN 197-1 CEM I 32.5 N) (Ton) | 04.008/2A | Portland çimentosu (Torbalı) (TS EN 197-1 CEM I 42.5 N) (Ton) | 185,00 TL |
Bulunan güncel rayiçleri, kaldırılan rayiçler ile yer değiştirdiğimizde aşağıda gösterilen analizi elde etmiş olacağız.
Analiz yazı dizimizdeki bir sonraki makaleyi okumak için tıklayın.
Yazı dizimize ait tüm yazıları görmek için tıklayın.