Paçal analiz birden fazla imalatın tek bir analiz altında toplanarak tek bir imalat biçiminde tanımlanması işlemidir, uygulama olarak baktığımızda yapım işlerinde özellikle de altyapı ve yol yapım işlerinde karşımıza çıkmaktadır. Bir inşaat işinin tamamının yapılması için gereken aynı anda veya arka arkaya yapılacak her türlü imalatın tek bir analiz çatısı altında toplanarak tek bir birim ve fiyat biçiminde tanımlanmasına Paçal Analiz denir.
Paçal analiz, birden fazla imalatı kendi içerisinde barındıran bir analiz türüdür. Paçal analiz oluşturulurken aşağıdaki pratik kuralların dikkate alınması gerekir. Bunlar;
- Paçal analiz içerisinde birleştirilen imalatlar birbiri ile doğrudan alakalı olmalı,
- Süre bakımında aynı anda veya ara verilmeksizin arka arkaya gerçekleştirilmesi gereken imalatlar olmalı
- Paçal analizin içerisindeki bir imalatın yapılmaması halinde hedeflenen imalatın gerçekleşmemiş olması şartı aranır.
Paçal analiz için örnek vermeye çalışayım. Yaşadığınız sokak da altyapı çalışması yapılacak ve boru hattı döşenecek.
- Bunun için önce yolun kaplaması sökülmeli ve moloz nakledilmeli (18.189)
- Sonra toprak kazılacak (14.003 – Y.15.006/1A
- Boru tabanı yataklaması yapılacak (15.140/İB-4)
- Boru döşenecek (Y.18.450/04)
- Toprak geri dolgusu yapılacak
- Yol kaplaması yapılarak iş tamamlanacak.(Y.26.017/033)
Tüm imalatlar birbiri ile alakalı mı : Evet
Bir imalat eksik kalırsa iş tamamlanabilir mi : Hayır
İmalat süreci birbiri ilişkili mi : Evet
Her biri aslında ayrı bir imalat olmasına rağmen bunların hepsini tek bir analiz altında toplayarak 1 metre boru döşeme işi olarak birim fiyatımızı belirleyip yaklaşık maliyet ve hakediş süresini tek poz üzerinden gerçekleştirebiliriz. Zira imalatlar o kadar birbiri ile iç içe geçmiştir ki süre anlamında ödeme aşamasını tek bir birim fiyat ile gerçekleştirmek hem işveren idare, hem de yüklenici için hesap kolaylığı sağlamaktadır.
Paçal analizin pratik yanı imalat aşamasında miktar hesabını kolaylaştırması ve yükleniciyi imalatları tamamlayarak ilerlemeye teşvik etmesidir. Kaldı ki yükleniciler de hakediş hesaplarında basit hesabı tercih etmektedirler.
Örnek Karayolları Paçal Analizi
Burada bahsetmeden geçemeyeceğim bazı hatalı uygulamalar yapılmaktadır. Paçal analizlerden en çok alt yapı işlerinde faydalanılmaktadır. Ancak uygulamada bina ve hatta eski eser restorasyon işlerinde paçal analizler yapıldığı görülmüştür. Restorasyon işlerinde işin uzmanı olmayan kişilerce paçal analiz kullanmak çok sakıncalı olup, hakediş ödemelerinde hatalı ödemelere sebep olabilir.
Bina İşlerinde Paçal Analiz Yapılır Mı?
Bina işlerinde ise paçal analizin yapılması çok doğru değildir. Karşılaştığımız bir uygulama örneğinden durumu açıklamaya çalışalım. Bina yapım işinde yaklaşık maliyet çalışmasında bir duvar imalatı için tüm imalatları içeren paçal bir analiz oluşturulmuş. Şöyle ki;
- Duvarın imali (Y.18.001/C14)
- İnce Sıva ve Kaba Sıva (Y.27.501/02)
- Boya yapılması (Y.25.003/17)
Pozları bir analiz de birleştirilerek 1 m2 duvar yapılması şeklinde paçal poz yapılmıştır.
Matematiksel olarak hesap da bir yanlış yok. Ancak bahsedilen imalatların bir biri arasındaki sürecin tek bir kalem ile ödenemeyecek kadar uzun olması paçal analizin amacına terstir. Bu ödeme şeklinin yüklenici firmayı zora sokacağı açıkça görülmektedir. Ayrıca imalat değişikliğine ihtiyaç duyulması halinde iş artış/azalış hesabında sıkıntılara ve anlaşmazlıklara sebep olacağı açıkça görülmektedir. Maalesef çok olmasa da bu tip uygulamalar ile sahada karşılaşmaktayız. Bu konudaki önerimiz paçal analiz yapılırken bu tip uygulamalardan uzak durulması yönündedir.
Analiz yazı dizimizdeki bir sonraki makaleyi okumak için tıklayın.
Yazı dizimize ait tüm yazıları görmek için tıklayın.