1- Giriş
Özellikle kamuda ve belediyelerde hizmet içi eğitim, seminer ve danışmanlığın 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı tasarruf tedbirleri konulu Genelgesi (17 Mayıs 2024 Tarih ve 32549 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır) çerçevesinde yasaklandığı, Genelgenin engel teşkil ettiği yönünde kurumların ve kamu görevlilerinin, üzülerek ifade ediyorum yanlış yorum ve değerlendirmeleri bulunmaktadır. Genelge, bu tür faaliyetleri kesin çizgilerle yasaklamamakta sadece belli kurallar getirmektedir. Zaten, eğitim ve danışmanlık doğru adres/adreslerden, alanında uzman kişilerden ve hayatın olağan akışına ve kurum/belediyelerin bütçelerine uygun alınması halinde iş ve işlemlerin mevzuata ve hukuka uygun olarak yapılması sağlanacak, kurum personelinin gelişmesine ve kurumlarına pozitif katkı sağlayacak, kamu zararı ile karşı karşıya kalınmamış olacak, tarafların haklarını yargı yoluna gitmeden elde etmelerini sağlayacaktır.
Genelge ile kamu kurum ve kuruluşlarının harcamalarında tasarruf sağlanması, bürokratik işlemlerin azaltılması ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanımı hedeflenmektedir. İşte bu çalışmamızda yukarıda ifade etmeye çalıştığım hususları Genelge ışığı altında objektif değerlendirmeye çalışacağım.
2- Genelgenin Kapsamı
Genelgenin kapsamındaki kurumlar şöyledir:
– 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetveller kapsamındaki kamu idareleri ve bu idarelere bağlı, ilgili ve ilişkili kamu kurum ve kuruluşları.
– İl özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile kurdukları birlik, müessese ve işletmeler.
– 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler.
– Özelleştirme kapsam ve programına alınmış hisselerinin yarısından fazlası kamuya ait olan özel hukuk hükümlerine tabi kuruluşlar, fonlar, döner sermayeler ve diğer tüm kamu kurum ve kuruluşları.
Genelgenin kapsamına kesin olarak girmeyen kurumlar ve işler şöyledir:
– TBMM Başkanlığı Genel Sekreterliği.
– Mahalli İdare Şirketleri (Belediye Şirketleri gibi. Bu konuda Çevre, Şehircilik ve iklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü’nün Eylül ayında bir belediyeye vermiş olduğu görüş yazısı da bu yöndedir).
– Doğal afetlerde, salgın hastalıklarda ve orman yangınlarında acil olarak yapılması gereken mücadele ve müdahaleler, iç ve dış güvenlik ile istihbarat hizmetlerinin gerektirdiği zorunlu olan harcamalar.
3- Genel İlke
Genelgede genel ilke şudur: Kamu hizmetleri ve yatırım projeleri, bütçe sınırları içinde kalınarak ayrılan kaynakların üzerinde harcama yapılmasına yol açılmadan azami tasarruf anlayışı içinde yürütülecektir. İş programları da harcama/finansman programlarına göre gerçekleştirilecektir.
4- Eğitim-Seminer-Danışmanlık Düzenlemesi
Genelgede eğitim-seminer-danışmanlık düzenlemesi aşağıdaki şekilde yer almıştır.
Genelgenin “Personel Görevlendirmeleri” başlığı altında yer verildiği üzere;
“ Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim, konferans, seminer, çalıştay, sempozyum, toplantı, organizasyon ve benzeri her türlü faaliyetlerinin uzaktan erişim yöntemleriyle yapılması esastır. Söz konusu faaliyetlerin yüz yüze yapılmasının zorunluluk arz ettiği durumlarda kamu tesisleri kullanılacak, bu faaliyetler mümkün olduğunca kamu personeli tarafından yürütülecek, görev süresi ve görevli sayısı asgari seviyede tutulacaktır.”
Genelgenin “Diğer Hususlar” başlığı altında verildiği üzere;
“ Kamu kurum ve kuruluşları, hizmet kalitesinin artırılması amacıyla ihtiyaç duyulan araştırma, geliştirme, eğitim vb. ihtiyaçlarını öncelikle kendi personeli veya ilgili diğer kurumların bilgi ve tecrübe sahibi personelinden faydalanarak karşılayacak, zorunlu olmadıkça danışmanlık hizmeti satın almayacaklardır.”“ Bu Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacaktır. Ancak kamu idareleri Cumhurbaşkanlığından izin talebinde bulunmadan önce Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığından görüş alacaktır. İl özel idareleri ve belediyeler bakımından izin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verilecektir.”
5- Değerlendirme ve Sonuç
Kamu ve kamu şirketi personelinin mevzuat ve diğer alanlardaki eğitimi, semineri ve danışmanlığı tasarruf genelgelerine takılmadığı gibi bu hizmetlerin bütçe imkânları ölçüsünde ve ihtiyaca uygun olarak alınması kamu ve kamu şirketi personelinin yetişmesine katkı sağlayacağı gibi kamu hizmetlerinin mevzuata uygun yapılmasına, hak kayıplarının önlenmesine, kamu zararının ortaya çıkmasına, disiplin cezalarına muhatap olmasına, idari para cezalarının oluşmasına engel olacak, en nihayetinde kamu kurum ve kuruluşları ile personelinin niteliklerinin artmasına katkı sağlayacak ve böylelikle güven ortamı sağlamlaşacaktır.
Malum kamu personelinin (memur, sözleşmeli personel, sürekli işçi, geçici işçi, kamu kurum ve kuruluşlarının iştiraki şirketlerinde çalışan işçi dâhil) mevzuat konusundaki düzenli eğitimi, gerek hizmet içi eğitim şeklinde gerek seminer şeklinde her dönemde önemli olmuş ve hatta mevzuatın çokluğu ve karışıklığı düzenli danışmanlığı da birlikte getirmiştir.
İster hizmet içi eğitim ister seminer isterse danışmanlık konusunun alanında uzmanlarından yararlanılması, kurum ve kuruluşların, iştiraklerin ve şirketlerin hayatın olağan akışına uygun bir şekilde bütçelerine uygun hizmet alınması önemlidir.
Hizmet içi eğitim, seminer ve danışmanlık Genelge ile tamamen yasak edilmemiş, ancak sadece aşağıda belirtilen usul ve esaslara bağlanmıştır.
– Hizmet içi eğitim ve seminerlerin öncelikle uzaktan erişim yöntemi ile yapılması esas kabul edilmiştir.
– Hizmet içi eğitim ve seminerin yüz yüze yapılması zorunlu ise eğitim ve seminer kurum içinde ya da kamuya ait sosyal tesislerden yararlanılarak yapılacaktır. Özel sektöre ait oteller/tesisler kullanılmayacak, kamuya/belediyelere ait sosyal tesisler/kamplar kullanılacaktır.
– Hizmet içi eğitim ve seminer için öncelikle kurumdaki personelden yararlanılacak, eğer bu mümkün değilse yani kurumda istenilen eğitim konusunda eğitimi verecek personel yoksa kurum dışarıdan alanında uzman kişi/kişilerden yararlanılabilecektir.
– Danışmanlık konusunda ise zorunluluk varsa dışarıdan hizmet alınabilecektir.
– Gerek eğitim, gerek seminer ve gerekse de danışmanlık konularındaki bahse konu zorunluluk, kurumun kendi personeli nitelik olarak uzman değilse eğitim talep eden birim/birimler kurum yöneticisine bu konuda uzman personel olmadığını belirterek eğitim, seminer ve danışmanlık hizmetinin alınması gerektiği konusunda gerekçeli olura sunarak bu hizmeti alabileceklerdir. Eğitim ve danışmanlığın tasarruf genelgeleri ile kısıtlanması zaten hayatın olağan akışına uygun düşmeyeceği gibi düşünülemez de. Derler ya eğitim şart. Biz de diyoruz ki eğitim ve danışmanlık alınmalı, ancak alanında uzman kişi/kuruluşlardan kamu kurum ve kuruluşlarının/mahalli idarelerinin/şirketlerinin bütçelerine uygun, hesap verilebilirlik, verimlilik ilkeleri çerçevesinde alınmalıdır.
Mahmut ÇOLAK
E. Sosyal Güvenlik Başmüfettişi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Danışmanı / Müşavir.