Yapım işlerinde teminat süresi, sıklıkla teminat mektubu süresi ile karıştırılıyor olsa da Yapım Genel Şartnamesi ve yapım işlerine ait tip sözleşmede yer verilen düzenlemeler gereğince yapım işlerinde, “Geçici kabul ile kesin kabul tarihi arasında geçecek süre teminat süresidir.”
Bu süreye ilgili idare tarafından tip ait sözleşmenin “Teminat süresi” başlıklı 20’nci maddesinin 1’inci fıkrasında yer verilmektedir.
Tip sözleşme dipnotlarında (20 nolu dipnot) ise Teminat süresinin, Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre idarece belirleneceği ifade edilmektedir.
Konu ile ilgili Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Teminat Süresi” başlıklı 42’nci maddesinde; “Yapım işlerinde teminat süresi, sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa on iki aydan az olamaz. Ancak sözleşme kapsamında yapım işiyle birlikte ifası istenen montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait teminat ve/veya garanti süreleri işlerin özelliğine göre arttırılabilir veya eksiltilebilir. Bu süreler sözleşme veya eklerinde belirtilir.” hükümleri yer almaktadır.
Ayrıca, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin anılan maddesinde;
“İşin sözleşmede öngörülen bitim tarihinden önce bitirilmesi ve iş bitim tarihini beklemeksizin işin kabulünün yapılması halinde, teminat süresi geçici kabul itibar tarihinden itibaren başlar.
Geçici kabulde tespit edilen kusur ve eksikliklerin verilen sürede giderilmemesi halinde teminat süresi bu kusur ve eksikliklerin tamamlanması üzerine geçici kabul tutanağının onaylandığı tarihten itibaren başlar.
Kısmi geçici kabulü yapılan müstakil kullanıma elverişli bölümlerin teminat süresi kısmi geçici kabul tarihinden itibaren başlar ve teminat süresi sonunda işin tümünün kesin kabulünün yapılması için şartlar oluşmamış ise, kısmi geçici kabulü yapılmış iş kısmının teminat süresi sona erer.” hükümlerine yer verilmiştir.
Bu bağlamda Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 42’nci maddesinde belirtildiği üzere ek teminat veya garanti süreleri bulunmayan işlerde bu süre 12 ay olarak belirlenmelidir.
Ancak, ek teminat veya garanti süreleri bulunan işlerde sözleşme veya eklerinde bu sürelerin belirlenmesi şartıyla teminat süresi 12 aydan fazla belirlenebilir.
Teminat süresi sözleşme veya eklerinde yer verilen herhangi bir gerekçe olamadan 12 aydan fazla belirlenmemelidir. Aksi durumda bu durum ihale sürecinde şikayet ve itirazen şikayet başvuru konusu yapılabilecektir.
Teminat süresinin başlangıç tarihi normal şartlarda geçici kabul itibar tarihidir. Ancak, geçici kabulde tespit edilen kusur ve eksikliklerin verilen sürede yüklenici tarafından giderilmemesi halinde teminat süresi geçici kabul tutanağının onaylandığı tarihten, Kısmi geçici kabulü yapılan işlerde teminat süresi kısmi geçici kabul tarihinden itibaren başlamaktadır.
Yapım işlerinde Geçici kabul; sözleşme ile taahhüt edilen işin veya kısmi kabul öngörülen hallerde iş kısımlarının, sözleşme ve eklerinde yer alan hükümlere uygun olarak sözleşmede belirlenen bitim tarihinde veya süre uzatımı verilmiş ise süre uzatımına göre belirlenen tarihte tamamlandığında yüklenicinin idareye geçici kabulün yapılması için yazılı olarak başvuruda bulunması neticesine ilgili idare tarafından yapılan kabul işlemleri olup, geçici kabul itibar tarihi ise; işin geçici kabule elverişli bir halde tamamlandığı tarihtir. Söz konusu tarih geçici kabul komisyonu tarafından tespit edilerek geçici kabul tutanağında belirtilmektedir. Yüklenicinin yaptığı işin, süresinde (varsa süre uzatımları da dâhil) tamamlandığı yapı denetim görevlisi tarafından tespit edilmiş ve idareye bildirilmiş, ancak kabul komisyonunun iş yerine gitmesi ve kabulü yapması herhangi bir nedenle gecikmiş olması durumunda kabul tutanağındaki işin gerçek bitiş tarihi, işin geçici kabul itibar tarihi olarak değerlendirilmelidir.
Teminat süresine bağlı olan sözleşme süreci işlemleri
Yapım işlerinde teminat süresine bağlı olan sözleşme süreci işlemlerini özetle aşağıda belirtilen şekilde sıralayabiliriz.
- Kesin kabul işlemlerine başlama tarihi,
- Kesin ve varsa ek kesin teminat mektuplarının vade tarihi,
- All risk sigortası kapsamındaki genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta süresi,
- Kesin hakediş raporunun düzenlenerek ödenmesi,
- Yapı ve yapıyı oluşturan makine, ekipman ve tesisatın işler halde ve kullanıma hazır biçimde bulunmasını sağlamaya dönük periyodik bakım hizmetleri başta olmak üzere teminat süresindeki bakım ve giderleri
- Yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumlulukları ile yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmasına ilişkin 15 yıllık sürenin başlangıç tarihi.
Buna göre teminat süresine bağlı olan sözleşme sürecine ilişkin bu işlemleri açıklamak faydalı olacaktır.
Kesin kabul işlemlerine başlama tarihi
Daha önce ifade edildiği üzere teminat süresi geçici kabul ile kesin kabul arasında geçen süredir. Bu nedenle kesin kabul işlemlerine başlanabilmesi için teminat süresinin tamamlanması gerekmektedir.
Yapım işlerinde, işlerin teslim edilmesine ve alınmasına ilişkin şekil ve şartlar ile kısmi kabul, geçici ve kesin kabul işlemleri Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre yürütülmekte olup, teminat süresinin sonunda, yüklenicinin yazılı müracaatı üzerine, idare tarafından kesin kabul komisyonu oluşturularak geçici kabuldeki esas ve usullerle yapılan kabul ise kesin kabuldür.
Yüklenicinin belirlenen tarihte kesin kabul başvurusunda bulunmaması halinde idarece re’sen kesin kabul işlemlerine başlanabilir.
Kesin kabul tarihi doğrudan teminat süresi ile ilişkilidir. Nitekim Yüksek Fen Kurulunun geçici kabulünün 30/06/2021 tarihi itibarıyla yapılan ve sözleşmesinde Teminat süresi 36 ay olarak belirlenen iş için yüklenici tarafından 02/08/2022 tarihli dilekçe ile yapılan kesin kabul talebinin idare tarafından reddedilmesi üzerine almış olduğu 17/08/2022 tarih ve 2022/155 nolu kararında aşağıdaki hususlara yer verilerek işin sözleşmesinde belirtilen teminat süresinin göz önünde bulundurularak işin kesin kabulünün yapılmasına karar verilmiştir.
“Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nin;
“Teminat Süresi” başlıklı 42 nci maddesinin 1 inci fıkrasında;
“Geçici kabul ile kesin kabul tarihi arasında geçecek süre teminat süresidir. Yapım işlerinde teminat süresi, sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa on iki aydan az olamaz. Ancak sözleşme kapsamında yapım işiyle birlikte ifası istenen montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait teminat ve/veya garanti süreleri işlerin özelliğine göre arttırılabilir veya eksiltilebilir. Bu süreler sözleşme veya eklerinde belirtilir.”,
“Kesin kabul” başlıklı 44 üncü maddesinin 4 üncü fıkrasında;
“Teminat süresi içinde yüklenicinin, bütün yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğu ve kendisine yüklenebilecek kesin kabulü engelleyecek bir kusur ve eksiklik görülmediği takdirde kesin kabul tutanağı düzenlenir. Eğer bu süre içinde, sorumluluğu yükleniciye atfedilmeyecek bir kusur veya eksiklik tespit edilmişse bu da tutanakta ayrıca belirtilir.”,
Hükümleri bulunmaktadır.
Bu hüküm ve tespitler birlikte dikkate alındığında; işe ait sözleşme ve ekleri hükümlerinin sözleşme tarafları için bağlayıcı olduğu, işin sözleşmesinde belirtilen teminat süresi göz önünde bulundurularak işin kesin kabulünün yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.“
Kesin kabul ile ilgili detaylı bilgi için “Kesin Kabul Nedir? Kesin Kabul Nasıl Yapılır?” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Kesin ve varsa ek kesin teminat mektuplarının vade tarihi
4734 sayılı Kanuna göre ihale edilen işlerde, işin taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle kesin teminat alınmaktadır.
Kesin teminatların, teminat mektubu olması halinde süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir. Sürenin belirlenmesinde ayrıca teminat süresinin de göz önünde bulundurulması gerekir.
Tip sözleşmede kesin teminatın, “teminat mektubu şeklinde verilmesi halinde; kesin teminat mektubunun süresi …/…/….tarihine kadardır. Kanunda veya sözleşmede belirtilen haller ile cezalı çalışma nedeniyle kesin kabulün gecikeceğinin anlaşılması durumunda teminat mektubunun süresi de işteki gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılır.” düzenlemesi de yer almaktadır.
Bu düzenlemeler çerçevesinde kesin teminatın, “teminat mektubu” şeklinde verilmesi halinde, teminat mektubunun süresinin kesin kabul işlemlerinin tamamlanmasını karşılayabilecek vadede olması gerekmektedir. Kesin kabul işlemlerine teminat süresinin bitiminden itibaren başlanabildiğinden dolayı sözleşmede yer verilen teminat süresi, kesin ve varsa ek kesin teminat mektuplarının vade tarihinin belirlenmesinde dikkate alınmaktadır.
Teminatlar ile ilgili detaylı bilgi için “Yapım İşlerinde Teminat ve Teminat İadeleri” başlıklı makalemizi de inceleyebilirsiniz.
All risk sigortası kapsamındaki genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta süresi,
Yapım işlerinde Yüklenici, işyerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu yapım işinin korunmasından Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 43’üncü maddesindeki hükümleri dikkate alınmak şartı ile işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar sorumludur.
Bu sebeple yüklenici, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 9’uncu maddesi hükümleri dahilinde; işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu iş için, işin özellik ve niteliğine göre ihale dokümanında belirtilen şekilde, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı “inşaat sigortası (bütün riskler)”, geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin ise yürürlükteki İnşaat Sigortası (Bütün Riskler) Genel Şartları çerçevesinde kapsamı ihale dokümanında belirtilen genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorundadır.
Kesin kabul süresinin teminat süresi olan ilişki dikkate alındığında All risk sigortası kapsamındaki genişletilmiş bakım devresi teminatına ilişkin sürenin belirlenmesinde teminat süresi dikkate alınmaktadır.
All risk (Bütün Riskler) ile ilgili detaylı bilgi için “İşin ve İşyerinin Sigortalanması” başlıklı makalemizi de inceleyebilirsiniz.
Kesin hakediş raporunun düzenlenerek ödenmesi
Hakediş, yapım işlerinde ihale sonrasında sözleşmesi yapılarak yapımına başlatılmış işler için yapılan imalatların karşılığında yüklenicilere ödenen bedel olup, ödemeye ilişkin hazırlanan hesap cetvelleri de hakediş raporu olarak ifade edilmektedir.
Hakediş raporları ise, yapım işlerinde sözleşmenin eki olan Yapım işleri Genel Şartnamesinde düzenlenen esaslar çerçevesinde düzenlenir.
Kesin hakediş raporu ile ilgili esaslar Yapım işleri Genel Şartnamesinin “Kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesi” başlıklı 40 ıncı maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
Yapım işleri Genel Şartnamesinin anılan maddesinin (8)’inci fıkrasında; “Kesin hesapların ve kesin kabul tutanağının idarece onaylanmasından sonra, bunlara ilişkin onay tarihlerinin sonuncusundan başlamak üzere en çok otuz gün içinde, idarece onaylanmış kesin hesaplara dayalı olarak, yapı denetim görevlisi tarafından kesin hakediş raporu düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
Dolayısıyla yapım işlerinde kesin hakediş raporu kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra düzenlenebilmektedir.
Yüksek Fen Kurulunun 05/01/2022 tarih ve 2022/10 sayılı görüşünde de; “YİGŞ’nin 40 ıncı maddesinin 8’inci fıkrası hükmüne göre kesin hesapların ve kesin kabul tutanağının idarece onaylanmasından sonra, bunlara ilişkin onay tarihlerinin sonuncusundan başlamak üzere en çok otuz gün içinde idarece onaylanmış kesin hesaplara dayalı olarak yapı denetim görevlisi tarafından kesin hakediş raporu düzenlenmesinin zorunlu olduğu, daha açık bir ifadeyle kesin hakediş raporunun kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra düzenlenebileceği mevzuat hükmü gereği olmaktadır.” ifadelerine yer verilmiştir.
Kesin hakediş raporunun kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra düzenlenebileceği hususu dikkate alındığında teminat süresi Kesin hakediş raporunun düzenlenerek ödenmesine ilişkin süreyi etkilemektedir.
Teminat süresindeki bakım ve giderler
Yapım işleri Genel Şartnamesinin 43’üncü maddesinde; Yüklenicinin işlerin, teminat süresi içindeki bakımını yapmak ve tümünü iyi bir şekilde korumak ve çıkabilecek kusur ve aksaklıkları gidermek zorunda olduğu, bu çerçevede, yapı ve yapıyı oluşturan makine, ekipman ve tesisatın işler halde ve kullanıma hazır biçimde bulunmasını sağlamaya dönük periyodik bakım hizmetlerinin verilmesine ve gerekli hallerde malzeme/parça değişimi yapılmasına ilişkin giderlerin karşılanmasının da yükleniciye ait olduğu hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, bitirilmiş yapıların idare tarafından kullanılma ve işletilmesinden kaynaklanan veya yüklenicinin kusurları dışındaki hallerin gerektirdiği, periyodik bakım dışındaki, onarımlar bakım yükümlülüğünün dışında olmaktadır.
Yüksek Fen Kurulunun 20/05/2021 tarih ve 2021/98 numaralı kararında da Teminat süresindeki bakım ve giderler ile ilgili olarak aşağıdaki hususlara yer verilmiştir.
“Teminat süresi” ile montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait garanti süresinin, geçici kabul itibar tarihinden itibaren 24 ay olduğu, bu süre içerisinde ortaya çıkan arızaların yüklenici tarafından giderilmesi gerektiği, bu arızaların yüklenici tarafından sözleşme ve ekleri hükümlerinde belirtilen sürede giderilmemesi durumunda, gerek yüklenici tarafından gerekse idaresince giderilinceye kadar geçen her iş günü için sözleşme ve eklerinde belirtilen cezanın kesileceği, arızanın giderilmesinde yaşanan gecikme süresinin garanti süresine eklenmesi, teminat süresinin uzatılamayacağı gerektiği değerlendirilmektedir.
İşe ait “Teminat süresi” ile montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait garanti süresinin, geçici kabul itibar tarihinden itibaren 24 ay olduğuna,
Geçici kabul itibar tarihinden itibaren 24 ay içerisinde ortaya çıkan arızaların yüklenici tarafından giderilmesi gerektiğine,
Bu süre içerisinde meydana gelen arızaların, yine sözleşme ve ekleri hükümlerinde belirtilen sürede yüklenici tarafından giderilmemesi durumunda, gerek yüklenici tarafından gerekse idaresince giderilinceye kadar geçen her iş günü için sözleşme ve eklerinde belirtilen cezanın kesileceğine,
Arızaların giderilmesinde yaşanan gecikme süresinin garanti süresine eklenmesine, teminat süresinin uzatılamayacağına,“
Bu bağlamda sözleşmede yer verilen teminat süresi herhangi bir gerekçeden uzatılamayacağı gibi kısaltılamayacaktır. Teminat süresinin herhangi bir gerekçe olmadan 12 aydan fazla belirlenmesi periyodik bakım giderleri başta olmak üzere diğer giderleri de etkilemekte olup, sürenin tespitinde işin önem ve niteliğinin göz önünde bulundurulması önemlidir.
Yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumlulukları ile yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmasına ilişkin 15 yıllık sürenin başlangıç tarihi
Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumlulukları” başlıklı 25’inci maddesinde;
“Taahhüt konusu yapım işinin her türlü sorumluluğu, kesin kabul işlemlerinin idarece onaylanacağı tarihe kadar tamamen yükleniciye aittir. Yüklenici, gerek malzemenin şartnameye uygun olmamasından ve gerekse yapım işlerinin kusur ve eksiklerinden dolayı, idarece gerekli görülecek bütün onarım ve düzeltmeler ile sürekli bakım işlerini kendi hesabına derhal yapmak zorundadır.
İdare, yüklenicinin yaptığı işlerde kesin kabul tarihine kadar geçen zaman içinde herhangi bir aksaklık gördüğü takdirde, bu aksaklıkları yukarıda belirtildiği şekilde düzelttirip onarmakla birlikte, işin niteliğine göre aksaklığı tespit edilen yapım işlerinin kesin kabul işlemlerini uygun bir tarihe erteleyebilir. Bu takdirde kabulü ertelenen kısım için, idarenin uygun göreceği bir tutarda teminat alıkonur.
Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de on beş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 4735 sayılı Kanunun 27 nci maddesi hükümleri uygulanır.” hükümlerine yer verilmiştir.
Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumlulukları ile yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmasına ilişkin 15 yıllık sürenin başlangıç tarihi kesin kabul onay tarih ile ilişkilidir. Dolayısıyla teminat süresine bağlı olmaktadır.
AMP Yazılım Notu;
AMP Yazılım olarak 30 yılı aşkın bir süredir tüm ihale ve sözleşme süreçleri için sağladığımız teknik ve hukuki danışmanlık hizmetlerinin yanında tecrübemiz ve geliştirdiğimiz profesyonel mühendislik programlarıyla aşırı düşük yaklaşık maliyet süreci işlemleri ve ihale komisyonu teklif değerlendirme süreci işlemlerine yönelik hesaplama ve raporlama hizmeti de veriyoruz.
Bu hizmet kapsamında gerek idareler gerekse istekli firmaların sınır değer ve aşırı düşük ile ilgili her türlü sorununa çözüm üretiyor, hesapları en doğru şekilde profesyonel mühendislik programlarımız ile yapıyoruz.
Bizi ihale ve sözleşme sürecine ilişkin Danışmanlık hizmetlerimiz ile ilgili hemen arayabilir ve detaylı bilgi alabilirsiniz.
AMP Danışman Hattı :
Gsm : 0532 475 22 41
danisman@amp.com.tr